YAŞAR KARADUMAN

Bu yıl Çanakkale Savaşlarının yüz beşinci yıldönümünü kutluyoruz.

Bu savaş o kadar büyük bir savaş ki, yüzlerce defa yazsanız bitmez…Yabancılar bu savaşa Gallipoli  derler, bu zamana kadar yapılan en büyük askeri çıkartmadır ve  bizim birinci Dünya Savaşında kazandığımız tek zaferdir.

düşman için saldırı bizim için savunma savaşıdır.Bu savaşta düşmanlar Çanakkale’yi geçememişlerdir..

Ancak Osmanlı, diğer cephelerde yenilince Birinci Dünya Savaşını kaybetmiştir. Limni adasının Mondros limanında imzalanan ateş kes anlaşması ile Osmanlı toprakları İstanbul dahil tüm Anadolu işgal edilmişti. Ogün Çanakkale’yi geçemeyen düşman gemileri İstanbul’a girmişlerdir.

  Kurtuluş Savaşın yapacak olan kadro

Çanakkale’de Ortaya Çıktı

Çanakkale savaşını yapan subay kadrosu yedi sekiz yıl sonra Kurtuluş Savaşını yapacaktır. Çanakkale onlar için deneyim kazandıkları yer olmuştur.

Çanakkale kazanılmış fakat o gün İstanbul’a giremeyenler Birinci Dünya Savaşında Osmanlı yenilince ellerini kollarını sallayarak gelmişlerdir. Kötü günler geçiriyordu.

Bir kurtarıcı gelmesi gerekti.

19 Mayıs sabahı Bandırma adlı bir vapur Samsun limanına demirledi. Vapurdan Mustafa kemal ve arkadaşları indi. Kurtuluşa giden ilk adım atılmıştı. Bugün Samsun’da Mustafa Kemal ve arkadaşlarının karaya çıktığı yerin adı “İlk Adım Belediyesi”dir.

Bazıları Atatürk’ü Samsun’a Sultanın gönderdiğini ona para verdiğini yazarlar yazarlar,

Doğrudur., ancak padişah Mustafa Kemali büyük yetkiler ve para vererek kendi tahtını koruması için göndermiştir. Düşmanlar kovulacak ama sultan tahtında kalacaktı niyet buydu. Oysa Mustafa Kemal ne yapacağını iyi biliyordu, bu yetkileri ve parayı vatanın kurtarılması için kullanacaktı daha o zaman padişahlığı kaldırmayı kafasına koymuştu.

Aynı Sultan onun ölüm emrini imzalamış ve ordudan kovmuştu. Aynı Sultan vatan kurtulunca 17 Kasım 1922 de en büyük düşmanı İngilizlerin Malaya savaş gemisi ile kaçmıştır demiyorum, ülkesini, milletini bırakıp gitmiştir.

Ne acıdır ki o Sultan İtalya’nın İtalya’nın Sanremo kentinde 16 Mayıs 1926’da acınmacak halde ölmüştür. Cenazesi bir Ermeni bakkala olan borcundan dolayı haciz edilmiş, günlerce bekletildikten sonra bir gece gizlice kaçırılıp limanda bekleyen gemiye konulmuş ve hiçbir İslam ülkesi cenazeyi kabul etmemiştir. Cenaze sonunda getirilip Şam’daki Sultan Selim Camisinin bahçesine defnedilmiştir, halen ordadır.

Çanakkale’de Kiminle Savaştık?

Çanakkale Savaşları Gelibolu Yarımadasında geçmiştir. Türkler bu dar yarımadada Fransızlar İngilizler Ruslar ve onların sömürgelerinden getirdikleri, Anzaclar, Mauriler, Senagelliler, Araplar, İskoçyalılar, İrlandalılar, Kanadalılar, Nepalliler, Gurkalar,  Hindular, Yahudiler ve daha birçok ırktan asker ile çarpışmıştır.

Çanakkale Savaşı Birinci Dünya Savaşı içinde geçen bir savunma savaşıdır,  Osmanlı daha sekiz cephede birden savaşmaktaydı. Bu cepheler:

Çanakkale, Irak, Suriye –Filistin, Hicaz – Yemen..

Çanakkale hariç buralar kaybedilmiştir.

Müttefiklerine yardım için savaştığı cepheler: Romanya, Makedonya, Galiçya. Bu cephelere giden askerlerden hiçbiri geri dönmemiştir. Savaşlarda tek başarı kazandığımız yer Çanakkale’dir

18 Mart Deniz Saldırısı

Birinci Dünya Savaşında İngiliz, Fransız ve Rus donanmaları Çanakkale Boğazını geçip, İstanbul’u ele geçirmek, Rusya’ya boğazlar yolunu açmak için 18 Mart 1915’te büyük bir saldırı yaptılar. Bu saldırıda düşman, 3’ü büyük zırhlı olmak üzere 9 savaş gemisini kaybetti. 11 savaş gemisi de ağır yaralandı.

Kanlı boğuşmaların ilk perdesi 18 Mart günü Çanakkale boğazında açılmış oluyordu

Denizden netice alamayan düşman kuvvetleri, 25 Nisan 1915’te 300 ün üzerinde gemilerle  asker silah araç, gereç, araba, at, eşek, yiyecek ne varsa çıkardılar.

Seddülbahir, Arıburnu, Morto Koyu, Alçıtepe, Kanlısırt, Conk Bayırı, Kabatepe, Kocaçimen ve Anafartalarda çok kanlı  savaşlar oldu.

Düşman dokuz ay sonra 9 Ocak 1916’da çekip gitti.

Son Çanakkale gazisi Hüseyin Kaçmaz 1994'te 110 yaşında öldü.

Avusturalya’dan getirilerek Çanakkale’de cepheye sürülen ve savaştan sonra Türklere büyük bir sevgi ve saygı besleyen son Anzak askeri de 1997'de ölmüştür.

Düşman kuvvetleri dokuz ay sonra 250.000 ölü bırakarak 9 Ocak 1916 tarihinde Gelibolu Yarımadası'ndan kaçtılar.

ıkartma

Düşman  iki tanesi gerçek  diğeri yanıltma amaçla tam sekiz yere çıkartma yapmıştır.. Buralar:

1- Ertuğrul Koyu, 2- Tekke Koyu, 3- Tekke Koyu Kuzeyi, 4- Zığındere                       5- Hisarlık sahilleri,    6- Morto Koyu, 7- Arıburnu, 8- Büyük-Küçük Kemikli,         

23 Nisan akşamı çıkartma filosu büyük küçük üç yüzü aşkın gemi, nakliye gemileri, malzeme gemileri Gökçeada’daki üstlerinden Gelibolu yarımadasına doğru harekete geçtiler.. Gelibolu yarımadası önlerine gelince ayın batması beklediler ve filikalara (kayıklara) bindirilmiş kuvvetler kıyıya doğru hareket ettiler, güneş doğmadan sahile varılacaktı.

Uzun sahile tahmini yerlere birlikler konuşlandırılmıştı.

 24 Nisan gecesi,

Deniz dümdüz, huzurlu bir geceydi. Olağandışı bir şey görünmüyordu.

Saat tam 4.29. da nöbetçi asker denizde bir noktada otuz saniye kadar süren bir alev gördü, elinde ışıkla hemen bulunduğu noktayı gören sipere sinyal verdi.

Bu alev askerlerle dolu bir mavnayı çeken motorun bacasından çıkan alevdi. Siperdeki askerler aşağıya sahile baktığında karaya çıkan deniz araçlarını ve askerleri gördü..

Arkadaşlarına bağırdı, “Uyanın düşman geliyor” diye, daha sonra karaya çıkan sandalları gördüler.

Türkler ateşe başladı,  kayıklardan denize atlayanlar denizin içinde vuruluyorlardı, koşanlar tepenin dibine sığımdılar, çok ölü vardı.

  On Ay Sonra Kaçtılar

Çanakkale on ay sürdü. Türkler binlercesi bir günde ölerek düşmana çıktıkları yerden bir adım attırmadı.

İngiliz Savuma bakanı İngiltere’den gelerek cepheyi gördü ve buradan sağ çıkmanın imkanı yok dedi ve çekilme kararı aldı.

Çekilme onlar için başarılı oldu, çok fazla ölü vermediler, çünkü gece  gece askerleri gemilere alarak gizlice kaçtılar.

Tarih Türkler farkına varmadılar diye yazar, ama doğru değildir.

Bir kişi farkına vardı üstü olan Alman generalinden izin istedi “Bunlar kaçıyorlar gidip bir bakayım”  izin vermediler, bu Mustafa Kemaldi.

Kaçtıklarında geride bir felaket bıraktılar, götüremedikleri yiyecek, giyecek ve sıhhı malzemeleri, top, tüfek, canlı hayvan, at, eşek ve katırları öldürdüler, denzin içi katır ve at ölüleri ile doluydu.

Kaynak ve alıntılar:

Gürsel AKIN GÜÇ, Çanakkale Muharebeleri ve Muharebe Alanları..

Tuncay, YILMAZER, Alçıtepe’den Anafartalar’a Çanakkale Muharebeleri..