Bugün yedinci bölüm ve tarih olarak milattan önce 500 yılındayız.

Daha Hz İsa’nın doğmasına 500  Hz Muhammedin doğmasına bin yıl var

Kendisi de bir Ünyeli olan İlk Çağlar Tarihi Uzmanı Merhum Prof. Dr. İsmail Kılıç Kökten Hocanın atmışlı yıllarda yaptığı ve benim ortaokulda öğrenci iken ona yardım amacı ile katıldığım ve ilk tarih dersimi aldığım araştırtmalarda, Ünye’de ilk insanlı yerleşimin Cevizdere mevkiinde 15.000 yıl önce  (bu tarih kaba taş devrine rastlamaktadır) başladığını bulmuştu.

 İsmail Hoca dört beş sene yaz aylarında gelir çevrede araştırma yapardı. İlköğretim Müdürdü olan Hocam Orhan Bora ilgilenirdi İsmail Hoca ile. Beni de konulara meraklı olduğum için onunla  birlikte yardımcı olmam için kazılara gönderirdi. İsmail Hoca ile dört beş sene dağ tepe kale mağara dolaştım, ondan çok şey öğrendim. Hoca bulduklarımızı bana da  anlatır:” Bunlara dikkat et, iyi dinle, ileride bir arkeolog olursan işine yarar kitap falan yazarsan beni de anar hatırlarsın” derdi.

Buralarda kaya mezarları, mağaralar ve arazide yapılan çalışmalarda o yıllara ait insan ve hayvan kemikleri, o çağ insanının kullandığı taşlardan yapılma balta ve silahlar bulunmuştu, İsmail Hoca.

15000 yılından beri  Ünye’ye yerleşen ulus ve kavimleri sırası ile daha önce yazılan kaynaklardan bulduğumuz kadarı ile normal vatandaşın anlayacağı şekilde  yazıyoruz. Bugün bu yazı serimizin yedincisinde ve tarih olarak Milattan Önce 500 yılındayız.

Milat Nedir?

Tarihin Başlangıcı ve

Sıfır Yılı

. Milat doğum demektir. Hz İsa’nın doğumu tarihin başlangıcı yani sıfır yılı olarak kabul edilmiştir. Ondan önceki dönemlere Milattan Önce (MÖ),  sonraki yıllara ise Milattan Sonra (MS) denilmiştir. Yani Hz İsa doğalı 2018 yıl olmuş.

Şu anda yıl olarak Milattan Sonra MS. 2018 yılındayız, yani ben bu yazıyı Milattan sonra 2018 yılında yazıyorum.

Şimdi  MÖ. 15.000 yılından sıfır yılına doğru geliyoruz. Sıfır yılı aynı zamanda bu gün kullandığımız takvimin başlangıcıdır.

Bugün, sıfır yılından önce 500 yıllarında Persleri yıkarak Ünye bölgesine hakim olmuş Helenleri ve Büyük İskender İmparatorluğunu göreceğiz.

Büyük İskender (MÖ.) Milattan önce 323 de ölümüne kadar Ünye’nin de içinde bulunduğu Samsun Tokat ve Ordu civarını kendine bağlı fakat bağımsız bırakmıştı. (Kaynak Osman Doğan Tarih Boyunca Ünye)

Geçen hafta işlediğimiz Perslerin Anadolu’daki hakimiyetleri 200  sene  sürmüş ve Anadolu ve dolayısı ile Karadeniz Helenlerin yani Büyük İskender İmparatorluğunun egemenliğine geçmişti.

Milattan Önce 323 yılında İskender’in ölümü ile İmparatorluğu da parçalanacak ve Anadolu’da İskender’in valileri tarafından onlarca devlet kurulacaktı.

Ünye bu devletlerden Pontus Devletinin idaresinde kalacaktı. Pontusa ise Romalılar son verecek Anadolu’da bir Roma hakimiyeti başlayacak, Roma da doğu ve batı diye ikiye ayrılınca Ünye Doğu Roma İmparatorluğunda yani Bizans İmparatorluğunda kalacaktır.

Ünye ancak 1416 yılında Osmanlılara geçecektir.

Şu anda Milattan Önce 500 yıllarındayız Ünye’nin Osmanlılara bağlanmasına daha 2000 yıl var.

Büyük İskender

Ve Anadolu’da

Helenistik Dönem

Pers İmparatorluğu, MÖ 334’te yıkılmış ve Anadolu’da Helenistik Medeniyet Dönemi başlamıştır. Büyük İskender Yunanistan’da huzur yeniden sağlandıktan sonra savaş meclisini toplayarak Persler üzerine yapılacak seferin ayrıntıları konuşmaya başladı.

Perslerle ilk karşılaşması, Granikos Savaşında oldu. Pers İmparatorluğu’nun bütün topraklarını ele geçiren İskender, daha sonra Hindistan’a girdi ve orduda başlayan yorgunluk ve isteksizlik üzerine geri döndü. Babil’e geldiğinde hastalandı ve burada öldü (M.Ö. 323).

Anadolu’da

Helenistik Dönem

Ünye’de bu dönemden günümüze ulaşan herhangi bir şey yoktur. Ancak Helen kültürü ve dili yani Yunan Kültürü ve dili yavaş yavaş bu topraklara yerleşiyordu. Çeşitli uluslardan oluşan yöre halkı kendi dillerini unutuyor Eski Yunancayı öğreniyorlardı. İlerideki yıllarda Yunanca da şivelere ayrılacaktı. Bizim Ünye’deki Rum dediğimiz insanlar  Yunalı değildiler  Yunan dilinin Pontika şivesini konuşuyorlardı, Yunanlılarla tek yakınlığı bu idi.

Büyük İskender, M.Ö. 336’da Pers egemenliği altında bulunan İyon (Yunan) şehirlerini kurtarmak için büyük bir orduyla Çanakkale Boğazı’nı geçerek, Anadolu’ya geldi ve Granikos Savaşı’nda Persleri yenilgiye uğrattı.

Büyük İskender'in ölümünden sonra Yunan kültürü, Anadolu'da kurulan bir sürü küçük devletlerle daha da kök salmış, aydınlar arasında Yunanca adlar almak, Yunanca konuşmak modası yaygınlaşmıştır. Böylece oluşan akım ve uygarlık "Hellenistik Dönem" olarak tarihe geçmiştir. Kaynak: Em. Tümg. Muzaffer Erendil,"Yunanlıların Kökeni ve Yunan Milletiyle (Greklerle) İlgili Kavram ve Deyimler",

  (HELLEN)

  BÜYÜK İSKENDER DÖNEMİ

Büyük İskender, İyonya (Batı Anadolu) şehir devletlerini Pers istilasından kurtarmak için M.Ö. 334 yılında Doğu Asya seferine çıktı, emeli

dünya devleti kurmaktı.

Anadolu, Suriye, Mısır ve İran’a hâkim oldu, Perslere son vererek İran, Mezopotamya ve Mısırı ele geçirdi İskenderiye şehrini kurdu, Hindistan seferine çıkıp, Pencap bölgesine kadar olan yerleri ele geçirdi ve ordunun geri dönmek istemesi ile seferi yarıda bıraktı.

Doğu ve batı kültürünün karışmasıyla “Hellenizm” in doğmasına neden oldu. Önemli kültür ve ticaret merkezleri kurdu. MÖ: 323 yılında Babil’de öldü, ölümü üzerine ülkesi, komutanları arasında bölüşüldü.

Anadolu’da küçük krallıklar kuruldu:  

Bitinya Krallığı: Kuzeybatı Anadolu’da,  Pontus Krallığı: Karadeniz’in güney kıyılarında, Kapadokya Krallığı: Orta Anadolu’da Bergama Krallığı: Batı Anadolu’da, Kommagene Krallığı, Adıyaman’da

Bunların en önemlisi Bergama krallığıdır. Bergama, Asklepeion Sağlık Merkezi ve 200.000 cilt kitaba sahip kütüphanesiyle dünyanın önemli sağlık ve kültür merkezlerinden biri olmuştur.  Ayrıca, Parşömen adlı bir kâğıdı bularak birçok eserin günümüze ulaşmasını sağlamışlardır.

Helenizm Nedir? 

Doğu ve batı kültürünün kaynaşması ile oluşan medeniyete denir.

Büyük İskender; doğu ile batıyı kaynaştırmaya çalıştı. Yeni yollar ve şehirler kurdu. Mısır’da İskenderiye fenerini yaptı İskenderiye’de bir kütüphane kurdu. Bu dönemde bilim de gelişti. Önemli bilim adamları şunlardır. Felsefe; Diyojen ve Zenon, Matematik; Arşimed ve Öklid, Coğrafya; Batlamyus gibi.

Kaynaklar:

Em. Tümg. Muzaffer Erendil,"Yunanlıların Kökeni ve Yunan  

 Milletiyle (Greklerle) İlgili Kavram ve Deyimler",

 Prof. Dr. İsmail Kılıç Kökten-Yeşil Ünye Rehberi 1968