Yasar KARADUMAN
Marmara Denizi’nin Ege'yle bulustugu kritik bir noktada bulunan Gelibolu Yarimadasi, Çanakkale Muharebeleri'ne ev sahipligi yaptigindan tarih turizminin önemli merkezlerinden biridir.
Her yil, burada 18 Mart'ta Çanakkale Deniz Zaferi'nin yil dönümü etkinlikleri düzenleniyor. Ve ay boyunca binlerce yerli ve yabanci turist, tarihin en çetin mücadelelerinden birinin geçtigi bu topraklari ziyaret ediyor.
Eceabat
Çanakkale'deki sehitliklerin büyük bir bölümü Gelibolu Yarimadasi üzerinde yer aliyor. Sehitliklerin ve önemli merkezlerin tamamini görebilmek için geziye, Eceabat'tan baslamak gerekiyor. Ilçeye ulasmak için Çanakkale merkezden hareket eden feribotlari kullanabilirsiniz.
Eceabat Feribot Iskelesi'nin hemen yaninda 1987 yilinda hizmete açilan Milli Parklar Tanitim Alani bulunuyor. Bu parki dolasarak Çanakkale bölge ve sehitlikler hakkinda ayrintili bilgiye ulasabilirsiniz. Tanitim merkezinin biraz ilerisinde Çamburnu Sehitligi yer aliyor. Sehitligin üstündeki tepede, sehrin sembolü haline gelen Dur Yolcu siiri ve Mehmetçik silüeti bulunuyor.
Kilitbahir
Eceabat'tan Kilitbahir dolmuslarina binerek veya Çanakkale merkezden hareket eden Kilitbahir feribotlarini kullanarak Kilitbahir Köyü'ne ulasabilirsiniz. Yarimadanin Kilitbahir kisminda, Fatih Sultan Mehmet tarafindan yaptirilan Kilitbahir Kalesi göze çarpiyor. Sehitliklere geçmeden önce bu kaleyi ve kale içindeki müzeyi gezebilir, kalenin yanindaki hediyelikçilerden anahtarlik, kolye, biblo, tisört, kalpak gibi Çanakkale hatiraliklari satin alabilirsiniz. Kalenin çikisinda kiyi boyunca uzanan bölüm Namazgah Tabyasi olarak biliniyor. Biraz ilerisinde ise Hamidiye tabyalari bulunuyor.
Tabyalardan Abide istikametine dogru ilerleyen ziyaretçileri devasa bir Seyit Onbasi heykeli karsiliyor. Bu heykel, Seyit Onbasi'nin 275 kg'lik top mermisini kucaklayarak Ocean zirhlisini vurdugu Mecidiye Tabyasi'nin önünde yer aliyor. Bombardiman nedeniyle tahrip olan tabyada 18 Mart günü sehit düsen askerlere ait mezarlar bulunuyor. Tabyanin ilerisinde, 21 Haziran 1915'teki Kerevizdere Savaslari sirasinda hayatini kaybeden 5000'den fazla askerin yattigi Havuzlar Sehitligi'yle karsilasiliyor.
Tarihi yarimadanin iç kesimlerine dogru ilerleyen asfalt yol, Soganlidere Sehitligi'ne ulasiyor. 1915 yilinda sihhiye bölüklerinin yerlestirildigi bu bölgede, tedavi görürken hayatini kaybetmis askerlerin anisina insa edilen dikili tas biçiminde bir anit bulunuyor. Zigindere Muharebesi sirasinda sehit olan 2177 askerin künyelerinin bulundugu Sahindere Sehitligi ise Sogandere mevkinin batisinda yer aliyor.
Alçitepe
Behramli'nin ilerisindeki Alçitepe Köyü'nde bulunan Alçitepe Garnizonu, tarihin en kanli savaslarindan biri olan Kirte Muharabeleri'nin geçtigi ve 10.000'e yakin askerin sehit düstügü bölge olarak biliniyor. Metrekareye 6000 merminin düstügü bölgede, köylülerin savas kalintilarini toplayarak açtiklari sahsi müzelerini gezebilir, Son Ok Aniti'ni, Sargi Yeri Sehitligi'ni ve 1943 yilinda 2. Kolordu baskanligi yaptigi dönemde çevredeki sehit naaslarini toplatip sahsi mal varligiyla insa ettirdigi anita gömülmesini saglayan Nuri Yamut Aniti'ni ziyaret edebilirsiniz.
Seddülbahir
Açiltepe Köyü'ne 5 dakika uzaklikta bulunan Seddülbahir Köyü'nün girisinde 17. Alay Komutani Yarbay Hasan Bey'in mezari yer aliyor. Köyün merkezine dogru ilerleyince I. Dünya Savasi'nin baslangicinda Ingiliz gemilerinin yaptigi gizli bombardimanda hayatini haybeden 86 askerin anisina yaptirilan Ilk Sehitler Aniti ve IV. Mehmed'in 1659 yilinda insa ettirdigi Seddülbahir Kalesi görülüyor. Köyün çikisinda ise Çanakkale'deki en büyük Ingiliz aniti olan Helles Aniti göze çarpiyor.
Köyün deniz kiyisindaki Ertugrul Koyu'nda karaya ulasamadan yasamini yitiren Anzak askerlerinin yattigi Beach Cemetery bulunuyor. Ertugrul Koyu'nun üzerindeki tepeye çikarak 26. Alaya bagli 10. Takim Komutani Ezineli Yahya Çavus'un 67 kisilik taburuyla Ingiliz donanmasina karsi direnerek savasin seyrini degistirdigi bölgedeki Ezineli Yahya Çavus Aniti'ni ve Fransizlarin Morto Koyu'na yaptiklari çikartmada hayatini kaybeden 2236 Fransiz askerinin anisina yaptirilmis olan Fransiz Anit Mezarligi'ni görebilirsiniz.
Çanakkale Sehitler Abidesi
1960 yilinda tamamlanan Sehitler Abidesi, Hisarlik Tepe'sinin yukarisinda yer aliyor. 1992 yilinda Kültür Bakanligi'nin katkilariyla düzenlenen Abide'de bölgede sehit düsen 600 Türk askerinin adinin yazdigi mozoleler bulunuyor. Aniti ziyaret ettikten sonra Abide'nin hemen altinda 1971 yilinda Kraliçe Elizabeth tarafindan açilan Savas Eserleri Müzesi'ni gezebilir; savasta hayatini kaybeden askere ait mektuplari ve kisisel esyalari görebilirsiniz.
Anzak Koyu
Yarimadanin Ege kiyisinda bulunan Anzak Koyu'nda Anzak ordusundaki Hintli, Avustralyali ve Yeni Zelandali askerlerin anisina yaptirilmis Shell Gren, Sharapnel Walley, Anzac, The Neck, Walkers Ridge, Embarkation Pier ve 7th Field Ambulance mezarliklari yer aliyor. Her yil 25 Nisan'da Avustralya ve Yeni Zelanda'dan gelen ziyaretçiler; burada hayatini kaybetmis Anzak askerlerinin anisina törenler düzenliyor.
Anafartalar
Anafartalar Grup Komutani Mustafa Kemal'in tarihin en büyük direnisini gösterdigi bölgeye insa edilen Damakçi Bayiri Aniti, Anafartalar Ovasi'nin hemen girisinde bulunuyor. Ovanin içlerine dogru ilerledikçe Mestane Sehitlikleri, 57. Piyade Alayi Sehitligi, Kireçtepe Sehitler Aniti ve Büyük Anafartalar Köyü Mezarligi görülüyor.
Bigali Köyü
Anafartalar'a 6 km uzaklikta bulunan Bigali Köyü, Conk Bayiri ve Anzak Koyu'na giden yol üzerinde yer aliyor. Köyde Atatürk'ün 19. Tümen komutanligi yaptigi dönemde karargah olarak kullandigi evi gezebilir, köyün ilerisindeki Kocadere Hastane Sehitligi'ni ve Kabatepe Tanitim Merkezi'ni ziyaret edebilirsiniz.
Ariburnu
Conkbayiri'na giden yol ayriminda bulunan Ariburnu mevkii, ziyaretçilerini Mehmetçige Saygi Aniti ile karsiliyor. Çanakkale Savasi'na üstegmen olarak katilan ve Avustralya Valisi olduktan sonra Çanakkale'yi ziyarete gelen Lord Casey'nin bir anisi üzerine insa edilen bu anit, yarali bir Anzak askerini tasiyan Mehmetçik'i temsil ediyor. Bölgenin sembolü haline gelen anitin biraz ilerisinde Kanlisirt Kitabesi ve Lone Pine Aniti bulunuyor. Kaynak: Tatil Sepeti
