Yasar KARADUMAN
Avustralya'da (Melburn) dört yil yasamis bir kisi olarak, Çanakkale Zaferinin yildönümü vesilesiyle savasin Avustralya boyutunu anlatacagiz.
Avustralyalilar, Ingiliz Ordulari saflarinda yaklasik 48 ülkede çarpismislardir. Bu savaslarin tamaminda parali asker gibi savastiklarini, ancak Gelibolu Savaslarinin kendilerine bir millet olma kimligi kazandirdigini ifade ederler.
Bu yüzden Çanakkale'deki yenilgilerini adeta bir bayram havasi içinde, her yil 25 Nisanda törenlerle yad ederler. Biz 18 Mart (yani deniz savasinin bittigi tarih) zafer günü kabul ederiz, Avustralyalilar ise Gelibolu Anzak Koyuna ayak bastiklari 25 Nisan gününü bayram havasinda yad eder, Gelibolu Yarimadasini kutsal bir mekan olarak kabul ederler, o koylardan kum taneciklerini memleketlerine götürüp plaketlerin içinde camli bölümlerde muhafaza edip anma gününde seref misafirlerine takdim ederler (bana da bir tane vermislerdi).
Keza, Gelibolu Milli Parkini güvenlik vs bütün bakimi kendilerine ait olmak kosuluyla, yarimadayi Dünya Kültür Mirasina dahil ettirmek için gayret sarf ederler.
Avustralya'da Nusrat Mayin Gemisi
Komutaninin Torunuyum derseniz nasil karsilanirsiniz?
Avustralya'da 25 Nisan günü resmi tatildir. Bu tarihte ülkede hayat durur. Aksamlari ise büyük toplanti salonlarinda Gelibolu Savasi yad edilir. Savasin Türk kaynaklarinda anlatilan hikayelerini bir Türk dile getirirse daha da çok mutlu olurlar. Bu etkinlikler oradaki Türk Toplumunun itibar görmesini de saglar.
Her Okulun Bahçesinde bir Gelibolu Agaci
Her ilde bir ANZAK (Gelibolu) Aniti var
Avustralyalilar, Çanakkale Savasi ruhunu (yenilgisini), kendilerine büyük bir kimlik kazandirdigi için canli tutmak isterler. Her okulun bahçesinde 'Gallibolu' isimli anit agaç vardir.
Agacin kökünde pirince islenmis bir levhaya, agacin cinsi, ait oldugu yer (Gelibolu) ve dolayisiyla Gelibolu'nun kendi tarihleri açisindan ne ifade ettigi yazilidir.
Keza her ilde bir Gelibolu Aniti vardir. Anitlara bitisik müzelerde tarihi belgeler, madalyalar, resimler, haritalar teshir edilir. Kimse taaa Çanakkalede ne isimiz vardi sorusunu seslendiremez. Bu soruyu Avustralya'ya göbek bagi ile bagli olmayanlar ancak sorabilir).
ANZAK günlerindeki törenlerde, savastan sonra dostluk kurdugumuz tek millet Türklerdir derler.
Yarali Anzak Askerini kucaklayip
Mevzisinde tedavi eden
Mehmetçik Avustralya'da nasil anlatilir?
Melburn ve diger büyük yerlesim yerlerinde yapilan yürüyüslerde askerler 1915 yilinin Alay, Bölük, Tabur vs sancak ve flamalar arkasinda o günün kiyafetleriyle ordu düzenine geçer sehrin merkezinden Anzak Anitina kadar yürüyüsler düzenlerler. Anzak Anitlarinda igne atsan yere düsmeyecek kalabaliktadir.
Hanimlar bayramliklarini, erkekler ise eski SSCB muharip gazileri gibi askerlik sirasinda kazandiklari bütün madalyalari yakalarina takarlar.
Yürüyüs korteji protokolü selamladiktan sonra günün önemini anlatan çesitli konusmalar yapilir. Keza yol güzergahi boyunca halk yürüyüs kortejini duygulu bir halde alkislar.
Muharip Gaziler Türk Subesi Baskani önderliginde Türk ve Avustralya Bayraklariyla Avustralya Türk Toplumunun resmi geçisi sirasinda hissedilir derecede alkis alir.
Bunun sebebi Çanakkale’de yarali Anzak Askerlerine Türklerin yiyecek ve tedavi yardiminda bulunmus olmalaridir. Türk ve Anzak Askerleri mevzilerde iken ortada can çekisen yarali Avustralya askerini kurtaran Türk Askerinin merhametini her seferinde degisik ilaveler katarak duygulu bir sekilde anlatir ve böylesi bir milletle yaptiklari savasin daha o günlerde dostluga dönüstügünü anlatirlar.
Keza, Anzak Anitinin bahçesinde merkebiyle askerlere su dagitan Anadolu köylüsü gibi her büyük olayin rölyefi veya heykelleri hikayeleriyle vardir.
Avustralya ANZAK Törenlerinde Türklere büyük ilgi gösterilir.
Bu yürüyüslere degisik milletler gibi Avustralya Türk Toplumu da katilir. Türklerin kortejdeki yeri siralamada gazilerden sonra gelir. Yani Türklere korteje katilan milletlerin en önünde yer verirler. Türkler arasinda bazi vatandaslar kendileriyle savasmis bir milletin Türk Topraklarina ayak basma gününe katilmalarinin uygun olmadigini ifade etseler de genellikle bunlari fazla detaylandirmadan kendilerini esen güçlü rüzgara kaptirirlar.
57. Alay Sancagi
Avustralya'da midir?
Bu arada zaman zaman basinimizda 57. Alay Sancaginin halen Avustralya'da bir Avustralya vatandasinda olduguna dair haberler yayinlanir. Arastirmalar yapilir. Ilgililer harekete geçer fakat sonuç elde edilemez. 57. Alay Sancagi Avustralya'da degildir.
Halifenin 'cihad' emriyle Avustralya'da ANZAK Askerlerine savas açan iki çilgin Osmanli Avustralyalilar ülkemizle dostlugu kontrollu olarak sürdürürler. (Bu olayin filmi yapilmis su günlerde ( Tür isi dondurma adi ile sinemalarda gösterimdedir.
Gelibolu Savaslari oldugunda trenlerle Sidney ve Melburn'dan batidaki Perth limanina asker sevkiyatini gören Afgan kökenli Osmanli tebasindan et isiyle ugrasan Molla Abdullah askerin neden akin akin batiya gittiklerini merak eder ve dondurmaci Gül Muhammed'e bunun sebebini sorar. Dondurmaci cevaben, 'duymadin mi der, bunlar Halife Sultan Resad'a karsi savasmaya gidiyorlar. Halife de bunlara ve müttefiklerine 'cihad' ilan etti, Bunlar Ingiliz askerleri saflarinda Hilafet Merkezini isgal etmeye gidiyorlar.' Olayin devami malum...
Kasap derki: O zaman biz hangi günü bekliyoruz.. Biz halifenin tebasi degil miyiz? Bu ferman bizi de baglamiyor mu? Bu askerlerin gemiye ulasmalarina engel olmamiz lazim, diyerek asker sevkiyati yapan treni Broken Hill maden kasabasinda bombalarlar ve orada meydana gelen çatismada sehit olurlar.
Molla Abdullah ve Gül Muhammed'in yaptigi Osmanli (Türk) Bayragi ve silahlar Sidney Polis Müzesinde sergilenmektedir
Olayin, 'The Battle of Broken Hill' (Brokenn Hill Savasi), 'war' (savas) tabirleriyle anlatildigini görürsünüz. Brooken Hill'de askerleri tasiyan trene yapilan saldiri olayi Çanakkale'de meydana gelen savasin Avustralya'daki izdüsümüdür.
Kaynak: Osman Sahin / Dünya Bülteni
Yüzüncüyil Törenlerinde Anzaklar
Çanakkale'de Anzak Çikarmasi'nin 100'üncü yil dönümü, Gelibolu Yarimadasi Tarihi Milli Parki'nda, Ariburnu önündeki Anzak Koyu'nda Safak Ayiniyle anildi. Yaklasik 30 bin Anzak anma30 BIN ANZAK TORUNU GELDI
Avustralya ve Yeni Zelandali askeri yetkililer ile yaklasik 30 bin Anzak torunu katildi. Törenden saatler önce koya gelen Anzak torunlari, geceyi uyku tulumlarinin içinde uyuyarak geçirdi. Ayin öncesi Avustralya Kraliyet Hava Kuvvetleri ile Yeni Zelanda Kraliyet Hava Kuvvetleri'ne ait bando bir konser sundu. Tören alanina kurulan dev ekranlarda, gece boyunca savasla ilgili belgeseller ve savasa katilan askerlerin anilarinin anlatildigi röportajlar gösterildi.
10358,46%0,26
40,15% 0,22
47,03% 0,08
4336,36% 1,24
6897,23% 0,94
Ordu
12.07.2025