· Dünya Savasinda Osmanli yenilmistir anlasma geregi Arabistan topraklari ve Medine Ingilizlere teslim edilecektir. Medine Müdafi Fahrettin Pasa teslim olmamistir.
Medine Savunmasi
Birinci Dünya Savasinda bu dünyanin atese ve kana boguldugu ortamda Peygamberin kabrinin bulundugu Medine’yi savunmak ve sehri korumak üzere 23 Mayis 1916’da Fahrettin Pasa görevlendirildi.
Iste tarihe altin harflerle yazilan “MEDINE MÜDAFAASI” böylece basliyordu. Fahrettin Pasa ve askerlerinin yazdigi bu destan Temmuz 1916’dan Ocak 1919’a kadar sürecek, Peygamberin kabrini düsmana birakmamak için Peygamberin torunlari olan isyancilara karsi mücadele edilecektir.
Fahrettin Pasa (Türkkan), (1868, yilinda Bulgaristan’in Rusçuk – kasabasinda dogmus 1948, Istanbul’da vefat etmistir.
Birinci Dünya Savasinin Osmanlinin yenilgisi ile bitmesi sonunda Osmanlinin teslim oldugu Mondros Anlasmasindan sonra, anlasmayi tanimayan ve teslim olmayip Medine'yi 72 gün daha Peygamber torunlarina karsi savunan Türk kumandanidir. Ingilizler ona Medîne müdâfii Türk Kaplani, Çöl Kaplani, Medine Kahramani adini takmislardir.
Unutulmaz Medine Savunmasi
Medine savunmasi, bir Osmanli pasasi olan Fahrettin Pasa’nin bir kahramanlik, vatan ve Peygamber sevgisidir.
Medine Savunmasi Osmanliya karsi isyan eden Araplarla yapilan savastir.
Bu savasta Istanbul’dan Medine’ye uzanan teren yolu Araplar tarafindan sökülmüs, yardim gelmeyince Fahrettin Pasa ve askerleri Medine’yi Savunmakta zorlanmislar, aç ve susuz kalmislardir.
Açlikla, susuzlukla, 50 dereceyi asan kavurucu sicaklarin yaninda, askerin dislerini ve çenesini çürüten Iskorpit hastaligi olmak üzere türlü hastaliklar ve agir çöl kosullariyla da savasarak Hz. Peygamber’in kabrini son ana kadar savunmuslar, padisahtan gelen teslim ol çagrisina uymamistir.
Çekirge Yiyerek Savundular
Hicaz Demiryolu’nun Medine’ye yakin istasyonlari düsman eline geçmis, sehre erzak girisinin kesilmis ve direnisin en zor günlerine gelinmisti
Fahrettin Pasa, askerlerini toplayarak; Peygamber Efendimiz döneminde de Hicaz’da sahabenin çekirge yedigini çekirge yemenin sünnet oldugunu anlatarak su bildiriyi yayinlamisti:
“Çekirgenin serçe kusundan ne farki var? Uçar, yesilliklerle beslenir, temiz ve taze olan yiyecekleri yer… Hicaz, Yemen, Asir Araplarinin baslica gidasi çekirgedir. Bedeviler saglamlik ve çevikliklerini çekirgelere borçludurlar” demistir.
Osmanli Teslim Oluyor
Fahrettin Pasa,nin direnise son verip teslim olmaktan baska çare kalmamisti. Istanbuldan devamli Medineyi teslim et emirleri geliyordu.
Osmanli Devleti 30 Ekim 1918’de Mondros Antlasmasi’ni imzalamis ve yenilgiyi kabul etmisti. Bu antlasma uyarinca Fahrettin Pasa’nin en yakin Itilaf Kuvvetleri komutanlarindan birine teslim olarak Medine’den çekilmesi gerekiyordu. Ancak Pasa, teslim olmamakta direniyordu.
Hükümet’in ve Harbiye Nezareti’nin “direnise son ver ve teslim ol” emirlerini dinlemiyor, bu konuda üstün bir kararlilik örnegi sergiliyordu:
Hükümet, Medine’nin anahtarlarini bir Ingiliz yüzbasisina teslim et, diyordu. Böyle bir sey yapmaktansa dövüserek ölürüz, diyerek direnise devam ediyordu.
Bu arada basta Ingilizler Osmanli topraklarini isgal etmislerdi. Istanbul Ingiliz isgali altina girmisti. Zor durumda kalan Osmanli Padisahi, Ingiliz baskisiyla, Medine’nin Osmanli askeri tarafindan bosaltilmasini öngören bir irade yayinlayarak Fahrettin Pasa’ya göndermistir. Ancak Pasa, Padisahin baski altinda kaldigi için böyle bir irade yayinladigini söyleyerek” bu emri de yerine getirmemistir.
Medine’yi Gönülsüz Teslim
Durum içinden çikilamaz bir hal almisti. Zira Medine’nin Osmanli Devleti ile ulasimi kesilmis, askerin cephanesi ve erzak tükenmisti.
Fahrettin Pasa’ya, “Eger Medine bosaltilmazsa Istanbul’un isgal edilecegi” söylenerek Pasa güçlükle ikna edilmis, Medine’nin teslimini öngören antlasma gönülsüzce imza edilmisti. Medine’deki direnise son verilmisti.
Fahrettin Pasa, Medine'deki 30 parça Kutsal Emaneti dikkatle toplayip, paketler ve 19 Mart 1917 günü Medine’den kalkan trenle 2000 askerin korumasi altinda Istanbul’a gönderir. Bunlar bugün Istanbul Topkapi sarayi müzesinde sergilenmektedir.
Fahrettin Pasayi Baglayarak
Medineyi Teslim aldilar
Fahreddin Pasa teslim olmayacakti. Bunun üzerine Istanbul, pasayi komutanliktan aldi. Yerine atanan Albay Ali Necib Bey teslim görüsmelerini yürüttü. Ancak Ingilizler ve Araplar, Fahrettinn Pasa’nin teslim olmasini sart kostular. Bunun üzerine komutan vekili Ali Necib Bey, Ingilizler’le pasayi teslim etmek için anlasti.
Ali Necib Bey ve yanindakiler, Peygamberimizin türbesinin yakinlarinda bir yerde bekleyip, teslim olmayan Fahrettiin Pasa’nin, yanina gittiler. Hatirini sormaya geldiklerini zanneden Fahrettin Pasa’nin gözüne kül atiktan sonra üzerine atlayarak baglayip, 10 Ocak 1919’da Ingilizlere teslim ettiler.
Fahreddin Pasa bu hadiseyi ‘hayatimin en aci günü’ diye anlatir.
Kusatma sirasinda Ravza-i Mutahhara’da, yani Peygamberimizin mezarinda devamli olarak dua eden Fahrettinn Pasa duygularini söyle ifade ediyordu:
“Kalk! Kalk ya Muhammed!.. Allah’in Resulü kalk! Ve sana inanan, senin için burada çarpisanlara görün!… Allah’in yardimini bize ulastir!” 2 Nisan 1918 cuma günü Harem-i Serif’te hutbe okuyan Fahrettin Pasa, Türk sancagini gögsüne sarmis, sag kolunu Peygamber Efendimizin mezarina dogru uzatarak yüksek bir sesle ‘Ya Resulullah ben seni birakamam’ diye haykirmisti.
Türk askerine “MEHMETÇIK” adi, 1917’ de Medine Savunmasinda verilmistir. Fahrettin Pasa Kasim 1948 senesinde 80 yasinda vefat etmistir. Vasiyeti geregi Rumeli Hisari Asiyan mezarligina defnedilmistir.
Fahrettin Pasa’nin mezarini geçen yaz Istanbul’da iken Asiyan’daki Tevfik Fikret’in müzesini ziyarete çikarken ziyaret etmistim.
Kaynak:
Erhan Afyoncu,
Falih Rifki Atay
Islam Ansiklopedisi
Alinti yapilmistir.
YAP
14155,46%0,76
42,69% 0,23
50,15% 0,06
5897,70% 0,71
9533,17% 2,62
Ordu
14.12.2025