“Destek, kasıma kalmadan bir an önce yapılmalı!”

TZOB Yönetim Kurulu Üyesi Arslan Soydan, zirai donun fındık üreticilerine büyük zarar verdiğini belirterek, dönüm başına 4 bin TL üzerinden hasar oranına göre yapılacak destek ödemelerinin kasım ayını beklemeden bir an önce başlatılması gerektiğini vurguladı.

Üreticilerin hem bahçelerde kışlık bakım, hem okulların açılması, ödemesi ve borcu olan üretici için bu tarihin biraz daha erkene çekilmesi gerektiğini vurgulayan Soydan, ödemelerin bir an önce yapılması için TZOB nezdinden çalışmaların yapıldığını söyledi.

65 ili etkileyen zirai don fındıkta yüzde 70 kayba yol açtı

TZOB Yönetim Kurulu Üyesi Arslan Soydan, Ünye Kent Gazetesi’ne özel yaptığı açıklamada, 10-12 Nisan 2025 tarihlerinde yaşanan zirai don felaketinin Türkiye genelinde 65 ili etkilediğini söyledi. 

Soydan, bu don olayında özellikle fındıkta ciddi kayıplar yaşandığını belirterek, “Bölgemizde 10-12 Nisan 2025 tarihinde çok ciddi bir zirai don olayı yaşandı ki bu zirai don 65 ili etkileyen bir zirai don tespiti yapıldı. Fındıkta bundan büyük bir zarar gördü. İlimizde yüzde 70 oranında fındık yok oldu. Sahil kesimi ile 200-250 rakımın altındaki bölgelerde fındık görüldü. Şuanda da bu bölgelerde hasadı yapılıyor. Bununla ilgili TZOB Genel Başkanımız Şemsi Bayraktar’ın ve Ziraat Odalarımızın talebi vardı ve Cumhurbaşkanımızı ziyaretimizde Genel Başkanımız arz ve talep etti. Hem Cumhurbaşkanlığı’mızdan hem Tarım ve Orman Bakanlığımızdan TARSİM tarım sigortasının dışında kalan ve ÇKS’si olan üreticilerimize destek verilmesi yönünde talepte bulundu. Cumhurbaşkanımızın açıkladığı gibi ÇKS’si olan üreticilere destek verileceği açıklandı. Bununla ilgili tüm saha çalışmaları tamamlandı ve şuan her şey sistemsel olarak hazır.” dedi.

Dönüm başına 4 bin TL’den hasar oranına göre ödeme yapılacak

Soydan, Cumhurbaşkanlığı tarafından alınan karar doğrultusunda Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) kayıtlı üreticilere dönüm başına 4 bin TL üzerinden hasar oranına göre ödeme yapılacağını açıklayarak, şunları söyledi:

“Yapılan çalışma ile 1 Eylül 2025 ile 12 Nisan 2025 tarihleri arasında bahçelere yaptığımız bir maliyet üzerinden ortalama bir değer tespiti yapıldı. Bu değer tespiti dönüm başı ortalama 4 bin TL. Yani 4 bin TL bir maliyet ve bu maliyetin üzerinden zarar oranları hesaplanarak ödenecek. Yani 10 dönüm olan bir üretici 4 bin TL’den 40 bin TL ama bahçeniz yüzde 50 hasar görmüş, hasar yüzde 50 olduğu için 20 bin TL’sini alacaksınız. Bu hesaplamalar 4 bin TL üzerinden oluşan hasar oranına göre yapılacak.”

Üretici için ödeme tarihi kritik

Destek ödemelerinin Cumhurbaşkanı tarafından Kasım ayı sonuna kadar yapılacağının açıklandığını hatırlatan Soydan, üreticilerin bu ödemelere daha erken dönemde ihtiyaç duyduğunu söyledi. 

Soydan, “Bu zarar ödemeleri Cumhurbaşkanımızın açıklamasına göre, Kasım ayının sonuna kadar ödemelerin yapılacağı açıklandı. Bu önemli bir destek ki en azından üreticilerimizin bahçedeki maliyetlerine katkı sağlayacaktır. Çünkü özellikle 400-500 rakım üzerinde yüzde 100’lere varan bir zararla karşı karşıya kalındı. Buradaki üreticilerimize önemli bir destek sağlanacaktır. Destek ödemelerinin, daha erken başlamasında fayda var. Çünkü bu bölgelerimiz fındık üzerinden birçok borçları var, kredileri var. Şuanda ödeme imkanları çok zor görülüyor. Destek ödemeleri yapılırsa önemli bir derecede faydalı olacağını düşünüyoruz.” dedi.

“Destek ödemeleri Kasım’a kalmadan bir an önce yapılmalı”

TZOB Yönetim Kurulu Üyesi Soydan, üreticilerin içinde bulunduğu mali sıkıntılara dikkat çekerek ödemelerin acilen başlaması gerektiğini vurgulayarak, açıklamasını şöyle sürdürdü:

“Türkiye Ziraat Odaları Birliği ve Ziraat Odaları olarak şunu söylüyoruz, Kasım ayının sonuna kadar ödenir deniliyor. Ama belirli illerde, bölgelerde erken başlayabilir. Erken başlaması gereken illerden birisi de fındık üreticileridir. Çünkü fındık hasadı Ağustos’ta yapılıyor ve bir yıl boyunca maliyetimiz oldu. Masraflarımız oldu. Zirai krediler kullandık. Her şey fındığa bağlı. Üreticilerin okula gidecek olan öğrencileri, masraf yaptılar, düğün yaptılar. Bunların hepsi fındık ardından ödemesi yapılması planlanmıştı. O yüzden fındık üreticilerine ödemelerin bir an önce yapılması çok önemli. Üretici de en azından borçlarının bir kısmını buradan karşılama imkanı bulacaktır. Bizim de üreticilerimizin bu mağduriyetlerinden dolayı ödemelerin bir an önce yapılması için talep ve girişimlerimiz var.”

Ünye Kent / Yücel Arslanteke