Mihrimah Sultan Mimar Sinan Mihrimah Sultana âşıktı

Bugün, savaslarin, tarihin ve askin iç içe geçtigi aci bir hikâye var. Bu çok bilinmeyen ask hikayesinin kahramanlari Kanuni Sultan Süleyman’in kizi Mihrimah Sultan ve bes yüz yil önce yaptigi eserlerle dünyayi kendine hayran birakan Mimar Sinan’dir.

Mimar Sinan, Mihrimah Sultan’a âsikti. Mihrimah Sultan on alti, Sinan elli yasinda idi. Mihrimah Sultan, bazi özellikleri olan bir padisah kizidir. 1522 yilinda Topkapi Sarayi’nda dünyaya gelmis ve çok iyi bir egitim görmüstü.  Sultan Süleyman’in dokuz çocugundan biriydi. Diger çocuklar: Sehzade Beyazit, Murat, Mehmet, Mustafa, Mahmut ve sehzade Cihangir, kizlar Raziye ve Mihrimah Sultandir.

Kanuninin çocuklarinin kaderleri iyi olmamistir, en sevdigi iki oglunu kendine isyan ettiler diye bogdurmustur.. 

Istanbul’da bir semte adini veren Sehzade Cihangir ise, kambur ve hastalikli bir gençti. Bugün Istanbul’da Cihangir semti bugün onun adiyla anilir,  çok sevdigi abisi Sehzade Mustafa’nin bogdurulmasi tesadüfen seyretti ve onun acisina dayanamadi öldü.

Mihrimah Sultan ve Mimar Sinan

Mimar Sinan’in âsik oldugu Mihrimah babasi tarafindan bir erkek gibi yetistirilmisti. Babasi ile seferlere katilir, savas planlari yapardi.

Mimar Sinan, Mihrimah Sultani ilk defa  Karabogdan (Romanya) seferi dönüsü Prut nehri geçilirken gördü.

Osmanli ordusu Bogdan (bugünkü Moldovya) seferinden dönüyordu önlerine Prut nehri çikti nehri geçmek için üstüne bir köprü yapmak gerekiyordu. Yapilan köprüler bir türlü tutmuyor, zaman ilerliyor ordu oldugu yerde tehlikelere açik çakili kalmisti. Sinan henüz orduda teknik bir elemandi ve evli idi. Ilk esi vefat etmis, ikinci esini de sevmeyerek almisti. Ancak kaderinde elli yasinda on alti yasindaki bir kiza asik olmak vardi.

Haftalarca Prut Nehri'ni bir türlü geçemeyen Osmanli ordusunda bütün mimarlar seferber olmus ancak bir türlü beklenen köprü yapilamamisti.

Mimar Sinan’i Kanuninin huzuruna getirirler 13 günde bu köprüyü yapacagini söyledi. Kanuni güldü. Mimar Sinan kendisine güvenmelerini istedi, Mihrimah babasinin yaninda oturmakta ve dikkatle dinlemekte idi. Sinan  ise gözlerini Mihrimah'tan alamiyordu. 

Tam on üç gün sonra köprü biter ve ordu karsiya geçer.  Sinan bunun üzerine Kanuni tarafindan bas mimar tayin edilir.

Kizini evlendirmek için aday arayan Kanuni'ye damat olarak Mimar Sinan ve Diyarbakir Valisi Rüstem Pasa aday olur. Ama Hürrem Sultan kizini Rüstem Pasa ile evlendirir.

Bu evlenme isinin bir de meshur “Bit” hikâyesi vardir. Mihrimah’in Rüstem Pasa ile evlenmesini istemeyenler “Rüstem Pasa Cüzzam hastasi derler. Avrupalilarin

“Lepra”dedikleri bu hastalik tehlikeli ve bulasici bir deri hastaligidir, bu hastalar o yillarda halkla temas ettirilmezler sehrin uzak bir yerinde karantina altinda tutulurlar, o yillarda tedavisi bilinmeyen korkunç salginlara neden olan bir hastaliktir. Eller ve yüzdeki etler çürüyerek dökülür.. Günümüzde tedavisi  vardir  artik bu hastalik kaybolmustur. Cüzamli hastada bit olmaz, Pasanin Cüzam hastasi olup olmadigini anlamak için bir heyet gizlice Rüstem Pasa’da bit var mi yok mu diye gizlice bakarlar. . Çok ilginç bu hikâyeyi de baska bir zamanda yazalim bakalim bit var mi yok mu?

“Senin Için Öyle Eserler yapacagim ki

Mihrimah Sultan denildiginde akla

 Mimar Sinan gelecek.”

Mihrimah Sultan’in bitli Rüstem Pasa ile evlendirilmesine bir türlü tahammül edemeyen Koca Sinan yemeden içmeden kesilmis, zayiflamis ve çökmüstür. Söyle der kendi kendine: 'Bu dünyada sen bana yar olmadin ama, senin adina öyle eserler yapacagim ki Mihrimah Sultan dendiginde akla Mimar Sinan gelecek.”

Mimar Sinan Rüsten Pasayi hiç sevmezdi, Hüsrev Pasa kendisi içinde bir cami yapmasini istedi Mimar Sinan’dan. Sinan onun için istemeyerek bugün Istanbul Eminönü’ndeki Hüsrev Pasa camisini yapti. Hüsrev Pasa camiyi begenmedi Sinan’i  Kanuniye “Bana dünyanin en kötü camisini yapti” diyerek sikayet etti. Bunun üzerine Sinan Caminin içini ve disini dünyanin en degerli çinileri ile süsleyerek kendini kurtardi. Bu cami Osmanli’da yapilan ilk apartman tipi camilerdendir. Bu model bugün çok taklit edilir. Caminin altinda dükkanlar vardir üstü camidir buna “Apartman Tipi Camiler” denir. Bizim Ünye’deki “Büyük Cami” de bu tip camidir.

Mimar Sinan, Sultan’a olan sevgisini Istanbul’da yaptigi Edirnekapi ve Üsküdar Mihrimah Sultan Camilerinde gösterir. Camilerden ilki Üsküdar Mihrimah Sultan camisidir, Üsküdar iskelesinin karsisindadir, cami bitince Mihrimah Sultan’a gezdirilir “Biraz karanlik olmus.” der.

Dogum Günü Hediyesi

Bunu begenmeme olarak algilayan Sinan üzülür ve Edirnekapi’da bir tepenin üzerine ikinci bir cami daha yapar. Öyle güzel bir cami yapar ki Istanbul camilerinin içinde en çok penceresi olan ve en aydinlik camidir.

Ancak mimar camiyi yaparken buraya bir sir gizlemistir.

Bu camiye gittigim her seferde pencerelerden sizan renkli isiklara baktikça Mimar Sinan’in karsiliksiz sevgisine saygi ve hayranlik duyarim. Elli yasinda bir adamin onyedi yasinda birine asik olmasini, duygularini, acilarini anlamaya çalisirim.  Bu acinin verdigi güçle meydana getirilmis muhtesem bir eser ve camlardan süzülen rengârenk isiklar ve yüksek kubbesi ile aydinlik bu cami karsisinda, Mihrimah Sultan hayranligini gizleyememistir.

Sinan Edirnekapi’daki camiyi yaparken Sultan için bir sürpriz tasarlamis ve yilda bir defa gerçeklesen bir tabiat olayini Üsküdar ve Edirnekapi camileri  arasina gizleyerek Sultana bir dogum günü  hediyesi sunmustur.

Mihrimah Sultan daha, bu gizli sirri bilmemektedir. Üsküdar’daki cami iki minarelidir. Mimar Edirnekapi camiyi tek minareli yapmistir.

Osmanlida kurallara göre sultan camileri iki minareli olmak zorundadirlar.

Sultanlar, sultan esleri, sehzadeler ve annelerinin camileri iki minareli olurlardi. Sadrazam ve daha asagi rütbelilerin camileri tek minareli olmak zorundaydi ve minare yükseklikleri Sultan camilerinin minarelerini geçemezlerdi. Bun”a göre

Mimar Sinan Edirnekapi camisini de iki minareli yapmasi gerekirdi. Ama tek minareli yapti. Tek minarenin anlami ise  bir gönül yarasinin ifadesi idi.

Sultan kizi iki cami arasindaki sirri ögrendigi zaman ise gözyaslarini tutamamistir. Bu olay, dogum günü olan 21 Mart aksami kendisine gösterilmis ellerini yüzüne kapamis,  hiçkirarak aglamistir.

Iki cami arasindaki sir neydi?

Peki, bu iki cami arasinda saklanan sir neydi?

Mimar Sinan yaptigi çok ince bir hesapla camiyi ve minareyi öyle bir eksene oturtmustu ki Edirnekapi Camisi’nin tek minaresinin ucundan günes batarken ayni anda Üsküdar’daki Mihrimah Sultan camisinin iki minaresi arasindan dolunay doguyordu.  Ve bu olay yilda bir defa 21 Martta meydana gelmekte idi. En büyük sir ise 21 Martta gizliydi 21 Mart Mihrimah Sultan’in dogum günü idi.

Bir sürpriz daha vardi, Sultan’in adinin anlami Farsça’da  “mihr” günes “mah”  ay olmak üzere “Ay ve Günes”. Mimar, sevgilisinin adi olan ayi ve günesi onun dogum gününde onun için yaptigi iki caminin minarelerinde ebediyen 21 Mart aksami sevgilisine dogum günü hediyesi olarak sunmustur.

Mihrimah Sultan, 1578 yilinda vefat etti ve babasi Kanuni Sultan Süleyman’in türbesinde babasinin yanina gömüldü. Bu Türbeyi de Mimar Sinan yapmistir. Mimar Sinan, Sultandan sonra on yil daha yasamis,  iki kere evlenmis hiç çocugu olmamistir.  17 Temmuz 1588 vefat etmistir.

Kaynak: Osmanli Arastirmalari Vakfi, Milliyet Tarih