Son Mühürcü

Mühür kazima meslegi

Yok oluyor

Kazima mühürcülügün Ünye’deki son temsilcisi Kemal Uyar: “Bu is ölüyor, benden sonra yapacak yok, ben son mühürcüyüm” dedi. “Mühürcülük bize dededen gelen bir meslek..

1993 yilina kadar babam yapti. Babamin vefatindan sonrada 21 yildir ben devam ediyorum,

dedem mühürleri Osmanlica kazirdi.. “

Eskiden okuma yazma bilmeyenler, senetlere ve diger evraklara imza atmalari gerektiginde üzerine isim kazinmis mühürleri kullanirlarmis. Halk arasinda buna Kocakari Mühürü de derler, imza yerine geçer, daha çok okuma yazmasi olmayan yasli insanlar tarafindan tercih edilir.

Mühür, Farsça bir kelime olup, yüzük, damga, alamet anlamlarina gelir.

Resmi makamlarin kullandigi mühüre “mühr-ü resmi” veya “resmi mühür”; sahislarin kullandigina ise “zati mühür” veya “sahsi mühür” denirdi.

Mühürün tarihi Milattan önceki devirlere kadar uzanmaktadir, mührü ilk defa Misir'da Hazreti Yusuf kullanmistir. Israilogullarina peygamber olarak gönderilen Hazreti Süleyman’in kullandigi mühür de ünlüdür. “Mühür kimde ise, Süleyman odur.” sözü buradan gelir.  Hazreti Süleyman’in mührü bugünkü Israil Bayragindaki yildiza benzerdi.

Peygamberimiz Hz. Muhammet’in de mühür kullandigi hakkinda hadis-i serif kitaplarinda bilgi mevcuttur

Osmanlilarda mühür ve mühürcülük bir sanat halini almisti. Daha çok kese ve küçük kutularda saklanan mühürler; altin, gümüs, pirinç, bakir, kursun gibi madenlerden kazilirdi.. Osmanli Padisahlarinin mühürlerine “Mühr-i Hümayun” denirdi. (Kaynak: Rehber Ansiklopedisi)

“Ben Son Mühürcüyüm..

Ünye’de bu meslegi dededen beri devam ettiren Kemal Uyar:

“Okuma yazma oraninin artmasi ve okuma yazma bilmeyen yasli insanlarin göçüp gitmeleri ve baskaca mühür yapma tekniklerinin çogalmasi üzerine bu is bitme noktasina gelmistir. Bir zamanlar birkaç tane olan kazima mühür ustalarindan bir ben kaldim.” dedi

Bu isin dedesinden bu yana geldigini kendisinin son mühürcü oldugunu söyleyen Kemal Uyar okuma-yazma bilmeyenlerin en büyük yardimcisinin bir zamanlar bu mühürler oldugunu, ancak son yillarda önemini yitirdigini söyledi.  Eskisi kadar talep görmeyen mühür kazima ustalarinin birçogu bunu asil islerinin yaninda yapmaktadirlar.

Kemal Uyar: Benim asil isi de bakkallik, bundan para kazanmak artik mümkün degil, kazima mühürlere ihtiyaç kalmadi. Islerimiz bitme noktasina geldi. Bu isin Ünye’deki son temsilcisi benim, benden sonra yok.

Kemal Bey’e mühürcülükle ilgili bazi sorularimiz oldu,

Iste cevaplari:

Insanlar neden mühür kazitirlar mühür kazindiktan sonra bir yere tasdiki gerekir mi?

Okuma yazma bilmeyenler bunu imza yerine kullanir.  Resmi dairelerde isi olanlar imza yerine kullaniyor.  Ilk defa kazitanlar için noterden tasdik isteniyor. 

Mühür kazima isi size kimden kaldi veya nasil ögrendiniz?

Dedemden, babamdan, sonra ben yapmaya basladim 3cü ve son kusagim.  Benden sonra devir edebilecegim kimse yok.  Bu meslek zaten bitmek üzere. Biz sadece yaslilara hizmet ediyoruz. Okuma yazma bilmeyen yasli kesim aradan çekildiginde meslek hep bitecek.

Meslegi babamdan ögrendim babam 63 yilindan beri esnafti,  mühürcülük dededen gelen bir meslek, o da babasi Mollakahramanoglu Hafiz Mehmet Efendiden ögrenmis, 63 yilinda babam baslamis, 1993 yilina kadar babam yapti. 1993 yilinda babam Emin Uyar’in vefatindan sonrada 21 yildir ben devam ediyorum. Dedemdeki Arapça mühürdü babamdaki yeni Türkçe. 

Halen mühür kazitanlar var mi, size ne diyorlar mühürcü mü?

Öncesinde okuma yazmaya bilmeyen çok oldugu için daha fazlaydi. Simdi bize günde 2-3 kisi geliyor.  Mühürcülük meslegi bitmeye yüz tutmus bir meslek artik.  Babam öldükten sonra ben devir aldim, babam mühürcülük ve bakkallik olarak devam ediyordu bende ayni, bakkallik ve mühür olarak devam ediyorum.

Insanlar sizi nasil buluyor, çünkü bu meslek artik yok olmus bir meslek.

Resmi dairede imza atamayanlara mühürcü diye tarif ediyorlar.   Eskiden tek mühürcü oldugumuz için çok kolay bulunuyordu bakircilar arastasinda tek deniliyordu.  Simdi kuyumcular da makinalarda yaptigi için bir kaç tane olduk.

Mühürün kazinacak ham maddesini nereden aliyorsunuz?

Mühürün hammaddesine ne denir, mühür nasil kazinir?

Ben malzemelerimi Ankara’dan aliyorum. Mühür’ün hammaddesi sari piriç metal. Mühür önce bir mengeneye sikistirilir,  kazilacak isim, sagdan sola ters olarak, kursun kalemle çizilir. Sonra çelik bir uçla, yazi sabit hale getirilir ve dört köse çelik kalemle yazi mühüre kazilir ve nihayet mühür tekrar tesfiye edilerek is biter. Bazen isimleri uzun olanlar mühüre sigmiyor ve kazinmasi zor oluyor.

Baska eklemek i istediginiz bir sey var mi?

.Bu is artik bir getirisi olmayan meslek, ancak vatandasin isi görülsün bir de dede meslegi diye yapiyoruz.  

Mühürü Onaylatmak Gerekiyor

Kazima imza mühürlerin kullanilmadan  önce notere onaylatilmasi gerekmektedir. Noter kendilerinden 2 sahit istemektedir. Islem için notere ödenecek tutar ortalama olarak 25,00 TL ila 30,00 TL arasidir.)

Bir zamanlar imza atamayanlarin kurtaricisi olan elle kazima mühür artik Ünye’de de tarihe karisiyor, bunun son temsilcisi Kemal Bey bakkal dükkaninin yaninda günde gelen bir iki kisiye hizmet veriyor, ondan sonra bu isi yapacak kimse yok, bazi el sanatlari gibi o da tarihe karisacak. Bizim Kemal Beyle  Canik Dergisi için yaptigimiz bu röportaj da son mühürcüyle son röportaj olacak.  

Kaynak: Ünye Canik Dergisi sayi 20

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

http://populer tarih.wordpress.com

http://www.frmtr.com/guzel-sanatlar