TARİHİN SAKLADIĞI SIRLAR (60) TARİH BOYUNCA ÜNYEDE YAŞAMIŞ KAVİM VE ULUSLAR (9) ROMA VE BİZANS(1)

Roma Imparatorlugu Anadolu’da Karadeniz’de ve dolayisi ile Ünye’de iki  bin yil gibi uzun zaman bir zaman kalmistir. Maalesef Ünye’de bu ulustan çevrede bir iki yikik köprüden  baska hiçbir sey yoktur. Romalilar ayni zamanda Ünye Kalesi de en uzun kullanan ulustur, kalede yapilacak bir arastirma sonrasinda bu döneme ait çok seyler bulunacaktir.

Tarihin bize ulastirdigi bilgilere göre, tarihte bir de Ünye’li Roma Imparatoru vardir. Bizans Imparatorlarindan Aleksi Kommenos Ünyelidir, (1183-1185) yillari arasi Bizans Imparatorlugu yapmistir: (Kaynak Osman Dogan-Tarih Boyunca Ünye)

Karadeniz Roma’ya Baglaniyor

M.Ö. 63 yilinda General Pompei’nin Pontus Imparatorlugunu yenmesi sonucunda Karadeniz bölgesi tüm Anadolu gibi Roma Imparatorluguna baglandi.

M.Ö. 70 yilinda Anadolu’ya giren Romalilar Pontus Kralliginin Egemenligine son verdiler. Pontus ve Mihridat hanedaninin ortadan kalkmasindan sonra ise, önce Roma sonra Bizans Imparatorlugu bölgeye hakim oldu. Karadeniz bölgesi   “Polemon”   hanedaninin   yönetimine   verilerek   burada   Roma’ya  bagli“Karadeniz  Polemonia (Bolaman)  Kralligi”  kuruldu. Bolaman adi buradan gelmektedir

Roma Imparatorlugu  

Insanlik tarihinin, bilinen en uzun süreli devleti Roma, MÖ 753'de kuruldu ve MS 395'de, bati ve dogu olarak ikiye ayrildi. Bati Roma Imparatorlugu, MS 476'da, Dogu Roma Imparatorlugu ise, MS 1453'de, Fatih Sultan Mehmet tarafindan yikildi.

Yaklasik 2000 yil tarih sahnesinde kalan Roma; hukuk, din, ahlak ve kültürü ile günümüz Bati Medeniyeti’ni etkilemistir..

MÖ 7ci yüzyilda, Italya’da ortaya çikan Roma Imparatorlugu farkli inançlara sahip çok sayida yerli kavimler, Anadolu’dan gelen Etrüskler ve Güney Italya’daki eski Yunan sömürgesi halklarindan olusuyordu.

Tehodosius Büyük Roma'nin bilinen son imparatoruydu ve kendisi bizzat bu imparatorlugu ikiye böldü. Bati tarafini bir oglu Honorius'a dogu tarafini ise diger oglu Arcadius'a verdi. Bati Roma zamanla zayiflayip parçalanirken, Dogu Roma Bizans olarak gelismeye devam etti.

Dogu Roma

Imparatorlugu-

Bizans (395-1453)[

 Bati Roma Imparatorlugu'nun 5 ci yüzyilda yikilmasina karsilik Dogu Roma Imparatorlugu ayakta kalmayi ve imparator Jüstinyen yönetiminde Italya ve  Anadolu’yu kuzey Afrika'yi ve Ispanya'nin güneyini   almayi basardi. Afrika bir yüzyil kadar Dogu Roma'nin elinde kaldi. 1453 yilinda Osmanli Imparatorlugu'nun Konstantinopolis'i fethetmesiyle Dogu Roma Imparatorlugu yikildi. Kaynak: Vikipedia

Ünye’de Roma Izleri
Ünye’de Romalilardan fazla bir iz yoktur. Hiristiyanlarin kaçak olarak ibadetlerini yerine getirdikleri ilk pagan Roma dönemine ait Ünye’nin tepelerinde kayalara oyulmus magaralarda kiliseler ve duvarlarda Isa, Meryem ve aziz figürleri vardir..

Bu magaralar Kizilkaya denilen yerdeki “Sakli Kilise Magarasi”dir. Hiristiyanligin ilk yillarinda Isa’ya inananlar siki takibe ugradiklari ve öldürüldükleri için ibadetlerini ulasilmasi zor yerlere yaptiklari magara kiliselerde gizlice yerine getirmislerdir. Mihmandarimiz, zirvede çocuklugunda rahip ve papaz mezarlarinin oldugunu söyleyerek, simdi kaybolmus mezarlarin yerini göstermistir. Burada yaptigimiz arastirmada kayalara oyulmus magaralari ve Isa-Meryem ve aziz resimlerini bulduk, fakat resimler tahrip edilmisti. Bunun disinda Saraçli Mahallesinde bulunan ve simdi müze evin bahçesinde olan iki  tas lahitlin  Romalilar dönemine ait oldugu sanilmaktadir.

Yeni bir din
Roma Imparatorlugu döneminde Imparatorluk topraklarinda hiç yasanmamis bir ilk gerçeklesiyordu, Hristiyanlik denilen tek tanrili yeni bir din doguyordu.

Çok tanrili bir dine inanan Romalilar tabiat kuvvetlerinin birer tanri  olduguna inaniyorlardi.Karadeniz’de Romalilardan önce yasamis her kavimin ayri bir dini vardi. Romalilardan önce Pontus’lular Iran’dan gelen Zerdüs dinine, Ortaasyadan gelen Türk kavimleri Samanizm, Yunanlar çok tanrili bir dine inaniyorlardi.

Yillar içinde yeni dogan Hiristiyanlik dini bu topraklarda benimsenecekti. Müslümanligin dogmasina daha alti yüz yil vardi. Buralara Müslümanliktan önce gelen Türk kavimleri dogal olarak Hristiyanlasmisti, peçenekle ve Kumanlar gibi, bunlar tekrar Müslümanliga dönmediler konusulan dil Eski Yunanca idi, yüzyillar içinde kendi dil ve kültürlerini de unuttular. Bunlara biz RUM dedik. Iste bizim RUM dedigimiz halklarin içinde Hristiyanlasmis Türk boylari da vradi:

Hristiyanlik Filistin’de dogdu

Filistin, Hristiyanligin dogdugu dönemde Roma Imparatorlugu topragiydi.. Hz. Isa Filistin de dogmustur.  Kendisinden sonra havarileri Filistin basta olmak üzere dört bir tarafa dagilarak onun mesajini yaymaya basladilar. Ancak, MS 313 yilina kadar Hristiyanlik Roma Imparatorlugunda yasakli bir dindi.

Bunu izleyen yillar yil boyunca Hristiyanlar Roma’da zulüm gördüler. Çünkü bu yeni din Roma’nin inanç sistemine karsiydi. 313 yilinda Imparator Konstantin, imparatorluktaki diger serbest dinler gibi Hristiyanligi da serbest birakti. (Kaynak Prof. Dr. Ömer Faruk Harman)

Yirmi bin yil önce basladigimiz Ünye’nin Tarihteki yolculugu içinde Ünye’de  yasamis göçmüs geçmis ve burayi yurt edinmis kavimleri tek tek görüyoruz, yil yavas yavas 20.000 den  (0) sifir yilina dogru inmektedir.

Bu satirlardaki olaylarin geçtigi tarih yaklasik Milattan Önce (MÖ 0020) yillaridir. Gelecek sayida Hz. Isa dogacak ve dogdugu yil  (0) sifir sayilacak ve bugünkü kullandigimiz takvimin baslangici sayilacak ve bundan sonraki yillara Milattan Sonraki(MS) yillar denecektir.

Milat “Dogum” demektir. Biz simdi Milattan Sonra yani Hz Isa’nin dogumundan sonra 2018 yilindayiz.

Gelecek konumuz:

Hz. Isa’nin dogumundan sonraki Bizans. 

Kaynaklar

Prof. Dr. Ömer Faruk Harman