Terme’de Yaşadıklarına inanılan Amazon Kadınları

Terme’de  Yaşadıklarına inanılan  Amazon Kadınları

Yaşar KARADUMAN

Amazonlar Grek, Roma /Latin Kaynaklarina göre Thermodon-Terme Çayi havzasi ve çevresinde yasamislardir. A-mazos ‘’gögüssüz’’ demektir.

Amazonlarin rahat savasabilmek, yayi daha güçlü çekebilmek için sag gögüslerini kestikleri veya dagladiklari söylenir.

Amazonlarin Iskit oldugunu anlamak için meshur hekim Hipokrat’in Iskit kadinlari hakkinda yazdiklarini okumak yeterlidir.

Iskitler ise ön Türklerdir.

’’Iskit kadinlari çok iyi ata binerler ve ok-yay kullanirlar. Kiz kaldiklari sürece ata biner ve savasirlar. Üç düsman askeri öldürmedikçe evlenemezler. Evlendikten sonra ise ata binmez ve silah kullanamazlar. Kadinlarin sag memeleri yoktur. Çünkü kizlar küçük çocukken bakir bir alet kizdirilarak sag gögüsleri daglanir. Böylece sag meme büyümez ve bedenin tüm gücü sag kola ve omza gider.’’

Eski Yunan mitoslarina göre Amazonlar savas tanrisi Ares ile Afrodit’in çocuklaridirlar. Baslarinda erkek olmadan bir kraliçe ile yönetilirlerdi. Yilda bir kez soylarinin devamini saglamak için komsulari olan Gargar erkeleri ile beraber olurlar ve dogan erkek çocuklari öldürürler veya Gargarlara verirlerdi.

Efsanelere göre Amazonlar Ege Adalarina, Yunanistan’a kadar ilerlemislerdi. Amazonlar Smyrna (Izmir) ,basta olmak üzere bir çok sehrin ve Efeste ki Artemis kültürünün kurucusu sayilirlar. Efes’i zapt eden Amazon’un adinin Smyrna oldugundan bahsedilir.

Amazonlarin çok iyi ata binmeleri o dönemde ati arabaya kosarak kullanilan Yunanlilari çok sasirtmisti.

Heredot’a göre Amazonlar Yunanlilarla savasip yenilmisler, esir Amazonlar gemilerle götürülürken gemileri ele geçirmis ve Kirim’a çikmislardir. Burada Iskitlerle evlenerek kaynasmislar ve daha sonra savasçi ruhlarini koruyanlar ayrilmislardi. Iskitçeyi de tam konusamamalarina ragmen dilleri Iskitçeydi. Kurt seklinde ve kurt postundan baslik ve elbise giydiklerinden de bahsedilir.

Iskitlerde kadin çok önemli idi, savaslara katilmakla kalmaz, hükümdar dahi olabilirlerdi. Iran Imparatoru Sirus’u son seferinde yenilgiye ugratan Iskit Imparatoriçesi ‘’Tomris’’idi. Zaten Iskitlerin bulundugu her cografyada kadin savasçilarla ilgili bilgi ve  efsanelerinin eksik olmadigi da bilinen bir gerçektir.

Tüm bu bilgiler isiginda Iskit-Saka ve Kimmerler’in Türklügü su götürmez olup, eger Iskit kadinlarina duyulan hayranlik ve saskinliktan ötürü uydurulan Yunan efsanesi degil de gerçek ise Yunan efsanelerine bakilarak Amazonlarin da Türk oldugunu söylemek sanirim mantiksiz olmaz.

Yunanli bilgin Hipokrat uzun süre Iskitler arasinda yasamistir. Bu nedenle eserlerinde Iskitler hakkinda bilgilere sikça rastlanir. Hipokrat hekimligi bu alanda çok gelismis olan Iskitlerden ögrenmistir. Iskitler mumyalama ,hacamat ve basta kisirlik olmak üzere çesitli tedavi usullerini biliyorlardi

 

Grek mitolojisine göre Amazonlar

Amazonlar, at üstünde savasan ve ok ile yayi rahatça kullanmalari için memelerini kesip çikaran bir kadin toplulugudur. Antik Grek ve Roma/Latin kaynaklarinda Sinop'un dogusundaki 'Themiskyra' bölge­si, Terme Kasabasi baska bir deyisle de Amisos'un (Samsun) dogusunda uzanan Thermodon/Terme çayi havzasi ve Ünye ve dolaylari Amazonlarin yasadiklari topraklar olarak gösterir.

 

Aynen Gümüshaciköy'de oldugu gibi, bir rastlanti sonucunda eski eser kaçakçilarinca bulunan ve yagmalanan iki alçak kurgan ve içindeki çok zengin ölü hediyeleri, antik kaynaklar disinda, bu insanlarin bu bölgede gerçekten de yasadiklarini kanitlayan çok seçkin arkeolojik bulgulardir. Gerçekte- bozkir göçebe kültürünün ve geleneklerinin ve  çok eski bir Türk töresinin geregi olarak at üzerinde savasan Kimmer ve Iskit kadinlari ve kizlari, Karadeniz sahillerini Iskan eden, Yunanli kolonistleri bir anlamda dehset içinde birakmis ve bunlar -çesitli yörelerde - birer mitos haline dönüserek, Antik çag kaynaklarinda ve devaminda yer almis ve saygi görmüslerdir.

Bilindigi gibi Amazonlarla ilgili sahneler Antik Grek sanatinda özel bir yer tutmaktadir. Tarihi bir gerçek olarak su sonuç bizce çok önemlidir: Ister eski Anadolu'da ve ister Kafkasya'da ve diger yörelere nerede bir Kimmer ya da Iskit göçü ya da istilasi varsa, orada muhakkak ki bir Amazonlar Efsanesi ve öyküleri çikar.

 

Kimmerler Karadeniz bölgesinde, doguda Trapezus'/Trabzon, batida Herakleia Pontika'ya (Karadeniz Ereglisi) kadar yayilirlar: Trabzon yakinindaki Agirmis Dag'in antik çagda Kimmerius dagi adini tasimasi da ilginç bir kanittir. Antik kaynaklara göre batidaki Herakleia Pontika/Karadeniz Ereglisi,'Mariandynoi' kabilesinin topraklarinda kurulmus olan bir Megara koloni­sidir.

Balkanlar üzerinden gelen 'Mariandynoi' kabilesinin, efsanevi sefi olarak sözü edilen 'Heros Kimmerios' aynen Amazonlar efsanelerinde oldugu gibi- bu temalarin en güzel örneklerinden birini daha olusturmaktadir.

Tarihi gerçek olarak bazi Kimmer boylari bu yörede yasamislar ve Sinop'ta oldugu gibi Grek kolonistlerle savasmislardir. Ayrica, yukarida degindigimiz üzere Bati Karadeniz bölgesinde yasamis olan Trak kökenli 'Mariandynoi' kabilesi, mitolojik bir anlatimla Kimmerlerle bagintili gösterilmistir.

Bu mitosla ilgili olarak 'François vazosu' üzerinde 'Mariandynoi' kabilesinin atasi 'Heros Kimmerios' ok atan tipik bir bozkir savasçisi seklinde resmedilmistir. Bu figürün yaninda ki ünlü 'Toxamis' de, ayni kiyafet ve teçhizatla ok atmaktadir.

Kimmerlerin Karadeniz bölgesinde yayilmasi bu yörede ki bazi küçük yerlesim gruplarini etk­ilemis, bu toplumlar, daha gerilere, daglik bölgelere çekilmek zorunda kalmislardir. Seyyah Minas Bijiskyan Terme seyahatinden sonra Amazonlar hakkinda sunlari kaleme alacaktir.

 

 

'Biz de bu taraflarda

cesur kadinlara rastladik'

 

Bunlarin bassehirleri o zaman Thermodon denilen çayin kenarinda olup Temiskor adini tasirdi. Amazonlar cesur muharip kadinlardi Terme yakininda bagimsiz bir devlet kurarak Karadeniz sahiline hakim olmuslardir.

Bunlar Iskit mense'li olup, Terme'ye sürülen Igin Ve Skolopit adli iki kralzadeden zamanla çogalmislardir. Kizlar at sütü ile beslenip çok kuvvetli olurdu.

 

Kaynaklar:

Ön Asya Dünyasinda Ilk Türkler -Prof.Dr. M. Taner Tahran

Medeniyetlerin Ruhu- Nazmi Eroglu

Tarih Terimleri Sözlügü-Yilmaz Öztuna