Ünye’de Ekolojik Köy

Ekolojik köy insanla ve çevreyle barisik, kendine yeten, zarar vermeden üreten, yerel malzemeler kullanilan, organik) (ilaçsiz, gübresiz tarim yapilan yerlerdir. Aslinda  eski köylerimiz bir ekolojik köy idi. Zamanla verimi artirmak için gübre, böcekler için ilaç kullanilmaya baslandi.

Görüntüsü düzgün sebze ve meyveleri sayica daha fazla üretmek için yurtdisindan genetigi degistirilmis tohumlar getirildi. Köylünün her sene üretiminden bir kismini bir kenara ayirdigi tohumluklar kayboldu. Insanlar manavlarda sekli düzgün görünen sebze ve meyveleri tercih edince dogal üreten çiftçi bunlari üretmeyi birakti. Böylece ziraat elmasi gibi tabirler literatürümüze girdi. Disi tirtikli yamuk salatalik yerini düzgün ve hepsi bir boyda badem salataliklara birakti. Sekli bozuk, pembe domatesler ise yerini düzgün, kirmizi, gösterisli domateslere birakti. Her mevsimde her türlü ürünü bulabiliyoruz. Hormonlu gidalar hayatimiza tamamen girdi.

Simdi yine eskiye dönüs basladi. Insanlar bütün dünyada tarim ilaci ve gübre kullanilmadan üretilen sebze meyveleri aramaya basladilar. Organik sebze meyve üreten, hayvan gübresi kullanan çiftlikler kurulmaya baslandi. Sadece organik ürünler satan pazarlar kurulmaya baslandi. Mesela Izmir’de, Konya’da bu tip kurulan pazarlar var. Dogal üretim belgesi verilmis olan her türlü ürün yüksek fiyatlara satilmasina ragmen alici buluyor. Dogal ürünlerin Avrupa’da tercih edilmesi söyle bir misalle anlatilir. “Türkiye’den Almanya’ya ihraç edilen elmalarin içinden kurt çikmazsa iade ediliyormus. Çünkü kurt varsa tarim ilaci yoktur anlamina geliyor ve Avrupa bunu tercih ediyor.”

Gelismis ülkelerde organik ürün pazari milyar euro’larla ifade ediliyor ama ülkemizde henüz emekleme döneminde. Aslinda bir tarim ülkesi olan memleketimizde bu is çok çabuk büyütülebilir. Bunun için 1- Ekolojik üretim; medya ve çevre dernekleri destegiyle tanitilabilir, 2- Organik tarim kamu kurumlarimca tohumdan fidana kadar desteklenebilir, 3- Çiftçiler egitim, bilgilendirme, pazar saglama, sertifika alma islerine yardimci olma gibi yollarla desteklenebilir,  4- Ünye’de haftanin bir günü organik gida pazari düzenlenebilir, 5- Ünye’de bir köy ekolojik köy olarak düzenlenebilir, 6- Saglik ve Tip dünyasindan konferans, seminer, bilgilendirme destegi alinarak hastaliklarin ve kanserin çogaldigi dünyamizda dogal beslenmenin önemi topluma yansitilabilir, kanseri yenenlerin kanser öncesi ve sonrasi yaptigi mücadelede organik gidalarla beslenmenin katkisi bizzat kendi agizlarindan anlatilabilir.

Daha da çogaltilabilecek olan bu maddelerin her biri bir yazi konusu olabilir. Yer darligi sebebiyle ben bunlardan “Ekolojik köy” maddesini biraz anlatmak isterim. Bir kamu kurumu öncülügünde Ünye’nin toplu yerlesime sahip, yakin köylerinde bilgilendirme, ekolojik köy olma hevesi için zemin yoklama çalismasi yapilabilir. Böylece konuya sahiplenen ve en sicak bakan köyde bu isi yapmak isteyenlerle (köylünün tamaminin katilimi sart degildir) uygulama baslatilabilir. Sivil toplum kuruluslari ( agirlikli olarak çevre dernekleri) ile kamu kurumlari ortak bir çalismayla; bilgilendirme, egitim verme, tohum ve fidan temin etme, üretilen gidalara ve mamullere (organik sebze meyvelerle yapilan pekmez, tursu, tarhana, eriste, peynir, yogurt, reçel, tereyagi, bal gibi her sey) ilgili kuruluslardan sertifika alma islemlerinde kolaylik ve yol gösterme islerini yapabilir. Seçilen ekolojik köyün Ünye’ye yakin olmasi çiftçilerin ürünlerini sehre getirmede ulasim ve nakliye kolayligi olusturacak, gelecekte bu köye merak, turizm, konaklama sebebiyle gelecekler için ulasim kolayligi saglayacaktir. Çünkü Türkiye’nin çesitli sehirlerindeki ekolojik köyler bilhassa hafta sonlari ziyaretçi ve misafir agirliyor. Gelen yerli turistler pansiyonlarda kaliyor, evde veya köydeki kir lokantasinda organik ürünler içeren menüden yemek yiyor, diger sosyal aktivitelerle hafta sonunu burada geçiriyor. Hafta sonu bu köy lokantalarinin çim bahçesinde dügün yapan bile var.  

          Bu ekolojik köyde ihtiyaca göre bir miktar ev düzenlenerek pansiyon hizmeti verilebilir. Burada müsterilere tabii ürünlerden olusan yemekler ve kahvalti verilir. Kahvaltida köy tavugu yumurtasi, ihlamur çayi, köy peyniri, köydeki ürünlerden yapilmis reçel, pekmez, köyde dogal beslenmis ineklerden süt ve tereyagi gibi ürünler bulunur. Yemekler köyde yetisen sebzelerden yapilan yemeklerden olusur. Et yemeklerindeki et yine köyde dogal beslenen hayvanlardan temin edilir. Yogurt, meyve suyu (hosaf), komposto gibi nice dogal yemek, meyve, sebze ikram edilir. Evde kalmayip günübirlik gelenlerin yemek yiyebilecegi bir kir lokantasi yapilabilir. Sosyal aktivitelerin yapilabilecegi küçük bir köy meydani olusturulabilir. Bu meydanda organik ürünlerin satildigi bir dükkan yapilabilir. Bir köy kooperatifi kurularak düzen, organizasyon, pazarlama ve satista birlik saglanabilir.  Köy halkina yeni bir gelir kapisi olur, ürettikleri organik ürünleri, evde yaptiklari elisi ürünleri (oya, örgü vs.) satabilirler. Evlerde üretilen salça, pekmez, peynir gibi pek çok ürün güzelce ambalajlanirsa daha rahat alici bulabilecektir.

Kocaeli’nde Izmit’e 20 km uzakliktaki Ketenceler köyü ekolojik köy olarak düzenlendi. On kadar ev pansiyon olarak hizmet veriyor. Özellikle Istanbul yakin oldugu için pek çok Istanbullu bu köyü hafta sonlari bos birakmiyor, ekolojik köyde stres atiyorlar. Gelen misafirler isterse süt sagabiliyor, bahçelerden sebze meyve toplayabiliyor, bunlarla orada reçel, tarhana, salça, pekmez vs. yapabiliyor. Kaldiklari süre içinde tarlada çalismak isteyenler oluyor, köyden ayrilirken köyde satilan ürünlerden aliyorlar. Yumurtalari kümesten çocuklari, tarladan domatesi, salataligi kendileri topluyor. Ileride at binme, olta balikçiligi, ATV turlari, trekking (yürüme) programlari, dag bisikleti gibi aktiviteler, aksamlari köy meydaninda ates yakilmasi, semaver çayi ve halk müzikleri düsünülüyor.

Ünye’de böyle bir köy olusturulabilirse sehirden köye göç konusunda bir adim atilmis, köydeki gençlere is imkâni saglanmis olur. Köy ürünleri degerlenir, sehirli köylü iliskisi artar, saglikli hayat için önemli bir adim atilmis olur. Belki ihtiyaca göre bu köylerin sayisi artarak öncülük edilmis olur. Bir turizm çesidine kapi aralanmis olur. Hafta sonu pansiyon evlerde kalanlarin sabah kahvaltisinda yiyecegi domatesi, biberi kendisinin koparmasi, yiyecegi yumurtayi kümesten kendisinin almasi artik üzerine para verilerek yapilan islerden oldu.

Ünye-Canik Dergisi sayi 20