Ünye’de Nesli Tükenen Balıklar

Kirlilik 26 balik türünü yok etti

Dünyanin en büyük iç denizlerinden biri olan Karadeniz'e asiri kirlilik mahvediyor. Yüzde 80'i karasal atiklardan kaynaklanan ve önüne geçilemeyen kirlilik sebebiyle Karadeniz'de yasayan 26 tür balik neslinin tükendigi ögrenildi.

Karadeniz kirlenme nedeniyle her geçen gün fakirlesiyor. Çevre ülkelerin kanalizasyon atiklari ile Tuna, Dinyeper, Don ve Kuban gibi nehirlerin tasidigi petrol, gübre, agir metal ve diger endüstri atiklari bölgenin ekosisteminde geri dönülmez etkiler birakiyor.

Asiri avlanma, troller ve deniz kirliliginden dolayi Karadeniz’de dolayisi ile Ünye’de bazi baliklarin nesli tükenmekte veya az avlanmaktadir.

 “USKUMRU KAYBOLDU”
Uskumru baligi kaybolmus, Lüfer ve Palamut azalmistir. Yine Hamsi ve Çaça azalmis, Kofana ve Torik yok denecek hale gelmistir. Hamsi baliginin stoku, boyu ve agirligi da azalmistir. Karadeniz’de havyari ile taninan ve nehir agizlarinda yasayan Mersin baligi ile Pisi baliginin nesli azalmistir.”
Sonuç olarak kiliç baligi yok olmus, levrek, mirmir, altinbas kefal, izmarit, karagöz, çipura, mercan, sinarit, traça, orfoz ve lakoz gibi ekonomik baliklarimizin ortadan kalkmasi gündeme gelmistir.

Yok Olan Baliklar

Ünye’de eskiden var olan birkaç balik türü bugün ya avlanamiyor veya nesli tükenmistir.

Bu baliklar hangileridir, neden yok oldular?

Marmara'da ekonomik degeri olan 143 balik türü yol oldu. Ege ve Akdeniz'deki balik varligi da hizla azaliyor.

Denizlerimiz yüzde 80 oraninda karadan ve insan eliyle kirletiliyor. Sanayi atiklari, tarim havzalari boyunca tarimda kullanilan böcek ilaci, gübre ve diger giderlerin atiklari, Karadeniz'e ulasiyor. Yilda sadece 570 milyon ton evsel atik nehirlerle Karadeniz'e ulasiyor.

Karadeniz'de daha önce yasayan, Akya, Çipura, Avci, Fangri, Dülger, Granyöz, Kirlangiç, Iskarmoz, Hani, Kolyoz, Kepez, Melanurya, Sarigöz, Sariagiz, Orkinos, Mercan, Mirmir, Minekop, Sarpa, Sinarit, Trança, Lipsos ve zurna baliklarinin nesillerinin tükendigi halen avlanmakta olan baliklarin da her geçen gün azaldigi ögrenildi

Ünyeli balikçilar ne diyor?

Kaptan Balikçilik-

Ömer Bozkurt:

Karadeniz'de 30 yil önce yasayan birçok balik türünün su anda yok oldugunu, birçogunun da risk altinda bulundugunu belirten Kaptan Balikçilik firmasi sahibi Ömer Bozkurt 'Ne yazik ki son 30 yilda balik stoklarimizda hizla azalmalar görülmüs, ekonomik degere sahip olan 22 çesit baliktan sadece 6 çesit balik denizlerimizde kalmistir.”

“Kendimi bildim bileli baba meslegi balikçilik yapiyorum” diyen, Ömer Bozkurt, deniz kirliliginden ve asil trollerden sikayetçiyiz” seklinde konusarak, sikayetini dile getirdi.

Bozkurt söyle konustu: “Ünye’de önceden var olup suan olmayan balik türlerinden bir tanesi kötek baligidir. Eskiden çok boldu, su anda yok. Nesli tükenmedi, ama bilinçsiz avlanma troller ve alganacilar bu baligin neslini hizla yok ediyorlar.

Uskumru eskiden bizim sahillerimizde olan balikti, o da Marmara ve Ege bölgelerine göç etti. Diger baliklarda da azalma var.

Bilinçsiz avlanmanin yüzünden Karadeniz’imizi bitirdiler. Deniz kirliligi yüksek oranda degil, bir miktar deniz kirliligi var. Bu kadar kirlilik baliklarin göç etmesinin tek sebebi olamaz.

Yok, olan balik türlerine kötek, sardalye, uskumru, palamutta eklenebilir. Bu siralar onlarin da nesli yavas yavas tükeniyor, öyle gözlüyoruz.

Bilinçsiz avlanma, bir de Istanbul Bogazi’na yapilan tüp geçit bizden göç eden baliklarin geri dönüsünü engelliyor. Çalismalar esnasinda çok gürültü oldugu için baliklar korkup kaçiyorlar. Zamani geldiginde baliklar Karadeniz’den Akdeniz’e, Akdeniz’den de Karadeniz’e göç ediyorlardi. Bu göçler su anda durdu. Onun için bu baliklarin nesli bizim denizimizde yavas yavas tükeniyor. Karadeniz’in suyu her yerde aynidir Ünye de yok olan balik diger yerlerde de yok olmustur. Baska bir yerde çikamaz. Kaybolan balik türlerini geri getirmek için en basta avcilara bir kota getirilmesi gerekir.”

Murat Efil:

Ünye Kaptan Balikçiliktan Murat Efil, Karadeniz Bölgesi’ndeki baliklar hakkinda konustu: Efil söyle dedi: “Kirlangiç baligi mesela su anda yok bitti. Eskiden çok miktarda avlaniliyormus ve eskiden uskumru çok olurmus, onlar da bitti. Karagöz yok mavrusgil çok az çikiyor, kötek yok. Diger ufak baliklar halen çikiyor.

Eskiden baliklari yakalamak için dinamit atarlarmis. Asil gidis o zaman baslamis. Su anda da kota olmadigi için isteyen istedigi kadar tutuyor, bu yüzden balik kalmiyor. Bir de göç ediyor. Mesela hamsi burada durmadi, neden; bilinçsiz avlanmadan. Adam çikiyor, tutuyor. Yetmiyor ayni gün bir daha tutuyor.”

Istanbul Bogazi’ndan Ünye limanina kadar troller serbest. Bu nedenle buralarda balik nesli tamamen tükenmek üzere… Ünye limanindan Hopa’ya kadar troller yasak, oralarda Ünye’de olmayan baliklar halen avlaniyor. Kirlangiç, kalkan, mavrusgil az miktarda var. Buralarda yok, çünkü buralarda trol yasak degil.

Sonuçta yavru baliga yem olacak ki baliklar büyüyecek. Ama troller küçük, büyük hepsini topluyor. Avlanmaya belli bir kota konulmali ve av yasagi getirilmeli. Daha dogrusu trollerin ortadan kaldirilmasi lazim… Su anda nesli tükenmek üzere baliklar ise mezgit ve istavrit… Bunlarin da aglarimiza artik çok az takildigini görüyoruz.”

Nuri Dikçi:

Ünye balikçilarindan Nuri Dikçi de konustu, tükenen balik nesline dikkat çekti.

Söyle dedi: “Nesli tükenmekte olan baliklari kalkan, palamut, çinekop olarak gözlemliyoruz. Istavrit ise bizim bölgemizden göç etti ve suan bölgemizdeçok az bulunuyor. Suan nesli tükenmesi mümkün olan baliklar ise; hamsi ve mezgittir.  

Deniz kirliligi, termik santraller ve bilinçsiz avlanma bu baliklarin neslinin tükenmesine sebep oluyor.

Bölgemizde baliklarin göç etmemesi ve neslinin tamamen yok olmamasi için yaptirim gücü güçlü yasalar istiyoruz.”

Hayati Yelen

Ünye balikçilarindan Hayati Yelen, kötek, uskumru,  izmarit,  kirlangiç, kalkan,  karakas ve istavrit neslinin tükenmekte olduguna dikkat çekti.  

Hayati Yelen sunlari söylüyor: “Sanayilesmenin dogurdugu deniz kirliligi baliklari rahatsiz ediyor. Ayrica troller ve bilinçsiz avlanmalar da balik türlerimizi ya kaçirdi, ya da yok etti.

Trollere karsi deniz dibine baliklarin kendilerini koruyabilecegi, yuva olarak kullanabilecegi hurda otobüs ve gemiler batirilmali, denizin dibinde baliklar bunlari kullanabilmelidir.”

Ünye Canik Dergisi

Sayi 26