Çanakkale Savasinin en önemli nedenlerinden biri Ingiltere ve Fransa'nin müttefikleri olan Rusya'ya askeri ve ekonomik yardim ulastirma istegidir.
Osmanli Devleti'nin baskenti Istanbul'u alarak bogazlarin kontrolünü ele geçirmek, Rusya'ya yolu açmak, amaci ile ilk olarak Çanakkale Bogazi'na girmislerdir. Ancak çok agir kayiplar vererek deniz savasini kaybedecekleredir. Bu kez 25 Nisanda Gelibolu yarimadasina asker çikartarak bu kez karadan geçmeye çalisacaklardir..
Istanbul’u bir ayda ele geçirmeyi planlayan Ingilizler en güçlü donanma ve ordulara sahip olmalarina ragmen Çanakkale’yi geçemeyerek kaçar gibi terk etmek zorunda kaldilar.
Çanakkale Zaferi,
Mustafa Kemal gibi, Çanakkale Savasinda kendisini yeni yeni göstermeye baslayan ve Kurtulus Savasi’nin ünlü komutanlari arasina girecek olan subaylar bu savasta sivrildi.
Osmanli Devleti’nin Çanakkale cephesi için ayirdigi 300.000’den fazla askerden yaklasik 211.000’i sehit düstü. Bu durumun insan gücü açisindan meydana getirdigi bosluk sadece Birinci Dünya Savasi’nda degil Türk Istiklal Savasi boyunca da hissedildi.
Ingiltere ve Fransa’dan yardim alamayan Çarlik Rusya’sinda Bolsevik Ihtilali yasandi ve Çarlik Rusya’si devrildi. Böylece Rusya savastan çekilmek zorunda kaldi.
18 Mart’tan 9 Aralik’a 1915 e kadar süren dünyanin en kanli savaslarindan Çanakkale Savunmasi düsmanin sessizce kaçar gibi Gelibolu yarimadasini bosaltmalarinin ardindan Osmanli Imparatorlugu diger cephelerde üç yil daha harbe devam edecektir.
Çanakkale Muharebelerinde Türkler 251.309, düsman devletler 250.000 kayip verdiler.
Ingilizlerin 105 bin ölü, yarali, kayip, esir, 90 bin tahliye edilen hasta zayiatina karsilik, Fransizlarin zayiati 47 bindir.Türklerin 75.000 sehit toplam kayiplari 250.000 dir. Bazi bilgilerde 250.000 sehit vardir bu yanlistir.
Cephede bazi düsman subaylari, Istanbul’un artik ümitsiz bir rüya oldugunu anlamislardir. Sartlar da zorlasmaya baslamistir. Ishal yayginlasmis, kadar herkes hastalanmistir. Siddetli sicakla uzun ve yorucu muharebeler, toz ve sinekler ile birbiri ardina yasanan basarisizliklar, kitalarin moralini bozmustu.
Çanakkale’de kimlerle savastik
Osmanli Devleti Çanakkale Savasi sirasinda adeta dünya ile savasmistir
Çanakkale Savasi'nda Fransa ve Ingiltere'nin sömürgeleri de Ingiltere ve Fransiz ordularinin yaninda yer almistir. Avustralya'dan Anzak, Fransa'nin sömürgelerinden, hatta Hindistan'dan bile askerler savasa katilmistir.. Iskoçya, Irlanda, Ingiltere’nin sömürgeleri olan, ülkelerden gelenler, Fransizlari sömürgelerinden Müslüman Senagalliler, Araplar, Yahudiler olmak üzere çesitli irklarla savasmistir.
Düsman 300-400 bin askerle Çanakkale'ye saldirmis, Osmanli Devleti de onlarin karsisinda bir o kadar askerle topraklarini savunmustur .
Çanakkale'de kaç sehit verdik?
Çanakkale'nin en çok sorulan sorusu: 'Biz gelibolu'da 253.000 sehit mi verdik?'
Bu Çanakkale Savaslarinin en çok tartisilan konularindan biridir… Osmanli Devleti’nin Çanakkale de ki sehit sayisi neydi? Biz gerçekten Gelibolu da ki savaslarda 253.000 sehit mi vermistik?
Arastirmacilarin verdigi yalan yanlis rakamlar ve sehit sayisini fazla göstermek ile Çanakkale Savasinin büyüklügü arasinda oranti kurmak isteyenler böyle bir kaninin olusmasina sebep olmuslardir.
Çanakkale de görev yapan askerlerin,resmi verilerin,konu hakkinda kitap yazan arastirmacilarin rakamlarina bir göz atalim;
Osmanli tarihi uzmani
Ismail Hakki Danismend:
Genel Zayiat,186.869, Sehit:55.127, Yarali: 100.117, Kayip: 10.067
Hastaliktan dolayi ölüm: 21.493
Tarihçi Sevket Süreyya Aydemir’e göre
Genel Zayiat: 251.359, Sehit: 55.177,Yarali: 100.177,Kayip: 10.067
Geriye Sevk: 64.440, Hastaliktan dolayi ölüm: 21.493
Harp Dairesi Kayitlari
Genel Zayiat: 251.447,Sehit: 25.127,Yarali: 130.306, Esir ve Kayip: 10.867, Harp Disi: 64.449, Hastaliktan dolayi ölüm: 21.498
Gördügünüz gibi rakamlar net degil ancak bir kaynak daha var bu kaynak
Genel Kurmay Baskanligi Askeri Tarih Stratejik Etütler Daire Baskanligi .
Bakiniz o tablo ne diyor: Sehit: 55.127,Hastanede Sehit Düsen: 21.498, Toplam Sehit: 76.625, Yarali: 100.177,Kayip: 10.067 Hava Degisimi: 64.440, Toplam Zayiat: 251.309
Çanakkale de ki zayiat sayisi 253.000’dir. …
Kaynaklar:
Vecihi Basarir- Gelibolu 1915
Ibrahim Artuç 1915 Çanakkale Savasi -
Sevket Süreyya Aydemir
