Yaşar KARADUMAN / Çanakkale Savaşlarında Şehit Ünyeliler

18 Mart 1915 yilinda baslamis dokuz ay sürmüs 9cak 1916 da düsman ordularinin bir gecede kaçmalari ile bitmistir.

Birinci Dünya savasinda yenildigimiz bütün cephelerde kazandigimiz tek savastir. Bu yil yüz dördüncü yilini kutluyoruz. 1915 – 2019

Gallipoli

Yabancilar savasin geçtigi yer olan Gelibolu yarimadasina GALLIPOLI derler, Gallipoli, Gelibolu'nun Grekçe adi ve Ingilizlerin Çanakkale Savaslarina verdigi isimdir.

Çanakkale Savasi Birinci Dünya Savasi içinde Osmanlinin savastigi dokuz cepheden biridir, uzun ve sivri bir yarim ada olan Gelibolu yarimadasinda geçmistir. Gelibolu bugün Çanakkale'nin bir ilçesidir.

Ingilizler ve Fransizlar önce bogazi denizden geçmek ve Istanbul'u isgal etmek istemisler, agir kayiplar verip, birkaç savas gemisi kaybederek geri çekilmislerdir.

Denizden geçemeyecegini anlayan Ingilizler ve Fransizlar bu sefer 25 Nisan günü yarimadanin birkaç yerine dev savas gemileri ile getirdikleri on binlerce askeri çikartarak saldirmislar ve karadan Istanbul'a geçmek istemislerdir.

Çanakkale-Dardanel

 Osmanli Imparatorlugu Birinci Dünya Savasina sokulmaya mecbur edildigi yillarda zaten bitmis tükenmis vaziyetteydi, savas felaketimiz oldu, dört yil sonra yenilerek, bütün ordulari esir alinmis, topraklari Sevr Anlasmasi geregince isgal edilmis olarak çiktik. Osmanliyi savasa sokanlar Türkiye'yi terk edip kaçtilar ve Ermeni kursunlari ile vatan disinda can verdiler.

Osmanli savas boyunca bütün cephelerde feci sekilde bozguna ugramis ve yenilmistir.  Bu cepheler sunlardir:

Saldirida oldugu cepheler:

Kafkas ve Kanal Cephesi, Kafkas Cephesinin en acikli yenilgisi Sarikamis'ta alinmis ve bir gece 50.000 asker tek kursun atmadan donmustur. Savunmada oldugu cepheler :,

Çanakkale, Irak, Suriye, Filistin, Hicaz, Yemen, Çanakkale hariç buralar kaybedilmistir.

Müttefiklerine yardim için savastigi cepheler :

Romanya, Makedonya, Galiçya. Bu cephelere giden askerlerden hiçbiri geri dönmemistir.

Savaslarda tek basari kazandigimiz yer Çanakkale'dir

Çanakkale Savasi 18 Subat 1915 te baslamis ve 9 Ocak 1916'da bitmistir.

Yer Gelibolu Yarimadasidir.

Taraflar: Bir tarafta Britanya Imparatorlugu, Birlesik Krallik, Avustralya, Yeni Zelanda, Britanya Hindistani, Fransa,  Senegal.

Diger tarafta Osmanli Devleti, Alman Imp.,Avusturya-Macaristan

Tek Basari Çanakkale

Çanakkale bir savunma savasidir. Düsman ne denizden ne karadan Çanakkale'yi geçememis, büyük kayiplar vererek çekilmislerdir.

Türkler Gelibolu yarimadasinin dar alaninda Ingilizler ve Fransizlarin denizden yaptiklari çikartmaya karsi insanüstü bir güçle savasmislardir. Ingilizler ve Fransizlar kendi askerleri disinda sömürgelerinden getirdikleri askerleri de Gelibolu'da savasa sürmüslerdir.. Mehmetçik bu dar alanda yirmiden fazla irk ve milletle savasmistir. Bunlardan en ünlüleri Ingilizlerin Avustruralya'dan getirdigi ANZAC lardir. Bunun disinda yine Avustaralya'dan Mauriler, Endenozya'dan ve Senegal den Müslümanlar bizimle savasmislardir.

Ölü ve Yarali Bilançosu

Avusturalyali yazar Alan Moorehead 1956'da yayinladigi 'Gallipoli' isimli eserinde taraflarin Çanakkale Savaslari kayiplarini söyle siralar: Türkler 251.309, Ingilizler 205.000, Fransizlar  47.000

Türk kayiplarinin detaylarina da iner: Ölü 55.127, Yarali 100.177,Meçhul 10.067,Hastaliktan ölen 21.498 veHastalanan 64.440.

Çanakkale Cephesinde

Ünyeli Sehitler

Çanakkale'de sehit olmus 20 Ünyeli bulduk. Bunlardan bir kisminin mezarlari abidenin yanindaki mezarliktadir.

Isimleri söyledir.

ALI OGLU AHMET (KASAP OGULLARI), 1885 ORDU - ÜNYE, ÇANAKKALE ARIBURNU'NDA SEHIT OLDU.

MEHMET OGLU MUSTAFA (SANI OGULLARI), 1892 ORDU - ÜNYE - KURNA KÖYÜ, ÇANAKKALE SEDDÜLBAHIR'DE SEHIT OLDU. SALIM OGLU SERBA, 1889 ORDU - ÜNYE, MERKEZTEPE'DE SEHIT OLDU.

 SEYIT BILAL OGLU MEHMET SÜKRÜ EFENDI, ORDU - ÜNYE, ÇANAKKALE'DE SEHIT OLDU. RECEP OGLU YUSUF, 1893 ORDU - ÜNYE, SEDDÜLBAHIR'DE SEHIT OLDU.

ABDULLAH OGLU SALIH, 1892 ORDU - TEKKIRAZ - MEHMET ÇAVUS SIPERLERI'NDE SEHIT OLDU.

 ABDULHAMIT OGLU MUSTAFA, 1893 ORDU - ÜNYE, SEDDÜLBAHIR'DE SEHIT OLDU.

YUSUF OGLU HÜSEYIN (BEKIR OGULLARI), 1892 ORDU - ÜNYE - KUSCULU KÖYÜ, KANLISIRT'DA SEHIT.

ABDULLAH OGLU MEHMET, 1892 ORDU - ÜNYE, SEDDÜLBAHIR'DE SEHIT .

 ISMAIL OGLU YÜZBASI ALI RIZA EFENDI, 1883 ORDU - ÜNYE, KILIDBAHIR'DE SEHIT OLDU.

MUSTAFA OGLU OSMAN, ÜNYE, ÇANAKKALE HARBI'NDE SEHIT OLDU.

 MEHMET OGLU MUSTAFA (TÜFEK OGULLARI), 1892  ÜNYE - KURNA KÖYÜ, SEDDÜLBAHIR'DE SEHIT OLDU.

SÜLEYMAN OGLU MEHMET, 1876 ORDU - ÜNYE, ARIBURNU'NDA SEHIT .

MUSTAFA OGLU ONBASI MAHMUT, 1889 ORDU - ÜNYE, ÇANAKKALE MRK.HST.'NDE SEHIT OLDU.

YUSUF OGLU ONBASI HÜSEYIN IPEK, 1892 ORDU - ÜNYE, KANLISIRT'DA SEHIT OLDU.

MEHMET OGLU HASAN, 1885 ORDU - ÜNYE,  ÇATALSIRT'DA SEHIT OLDU.

 SÜLEYMAN OGLU ONBASI HAMIT (ABRAK OGULLARI), 1893 ORDU - ÜNYE - YAYLALI KÖYÜ, KIRTE'DE SEHIT OLDU.

ALI OGLU FAIK, 1882 ORDU - TEKKIRAZ - MEYDANKÖY, ARIBURNU'NDA SEHIT OLDU.

HÜSEYIN OGLU ALI, 1891 ORDU - ÜNYE, ÇANAKKALE ARIBURNU'NDA SEHIT OLDU.

Ismail oglu Üstegmen Ali Riza Ünye Gelibolu muharebesinde

Sehitlerin alindigi kaynak: Ordu Olay Gazetesi