Yaşar KARADUMAN / Ünye’nin meşhur Pidesi Pide-Pita Petta-Nitta-Pizza-Pitta

Pide adı bize Yunancadan geçmiştir. Yunanca adı “Pita Nitta”dır. İtalyanlar Pitta derler yassı hamur ekmeği demektir Bu batı dillerinde Pizza olmuştur Bizim Pizza dediğimiz şeyin aslı Pita ve Pitta’dır yani “Pide”dir.

Canik Dergisi 14.03.2019 08:51:01 2963 0
Yaşar KARADUMAN / Ünye’nin meşhur Pidesi Pide-Pita Petta-Nitta-Pizza-Pitta

Kelime Kökenini, Yunanca Tita-Nitta  'yassi hamur ekmegi' sözcügünden alintidir. Yunanca sözcük ise Aramice/Süryanice Petta  'ekmek parçasi, lokma' sözcügünden alinmistir. Bu sözcük Aramice/Süryanice  'kirma, ekmegi bölme, ufalama, lokma haline getirme' kökünden türetilmistir.

Pide çesitli sekillerde ve büyüklükte üzerine ve içine bir seyler konarak pisirilen bir hamurdur. Birçok çesidi vardir, yöreye göre isimleri de sekilleri de degisir.

 

Pidenin kökeni eskilere inmektedir

Misirlilar ve Romalilar gibi eski Akdeniz halklari ince ekmeklerin üzerine zeytinyagi dökerek ve kekik gibi bölgesel çesni ve baharatlar ekleyerek yemislerdir. Bu gelenek, adi geçen yerlerde hala mevcuttur ve anilan yiyecege birçok yerde pideye sesçe benzesen isimler verilir.

Pide adi bize Yunancadan geçmistir. Yunanca adi “Pita Nitta”dir. Italyanlar Pitta derler yassi hamur ekmegi demektir Bu bati dillerinde Pizza olmustur Bizim Pizza dedigimiz seyin asli Pita ve Pitta’dir yani “Pide”dir.

 

Karadeniz il ve ilçelerinde çok sik yenilir. Akçakoca’dan baslayarak, Kastamonu, Sinop, Bafra, Samsun, Çarsamba, Terme, Ünye, Fatsa ve Ordu’dan sonra tüm Karadeniz il ve ilçelerinde yapilir. Herkes en iyi pide bizim pidemiz derse de, pidede söz sahibi birkaç yer vardir. Bafra-Terme-Ünye-Görele-Sürmene.

Pidelerin yöreye göre sekilleri de degisir. Karadeniz’de uzun Karadeniz Pidesi olur. Konya’da yuvarlak etli pide olur, Kastamonu’da daha küçük kir pidesi olur.

Iç malzemesi hemen hemen her yerde aynidir. Peynirli olur, kiymali olur, sebzeli olur, pastirmali olur, Kula’da ispanakli, kabakli ve sekerli çesitlerini yaparlar, Safranbolu'da otlu, pazili pideler pek meshurdur, Gaziantep ve Urfa civarinda ortasi açik, genis, ince hamurlu ve kiyilmis etle yapilan pideler vardir

En meshuru “Karadeniz Pidesi” diye bilinen pidelerdir.
Fatsa'da ve Ünye’de 'yagli' veya “hamur” da derler mesela Samsun'da 'kiymali' denir, Giresun’da 'kapali' derler. Konya’da 'etli ekmek', güneydoguda 'tirnakli ekmek' derler. Balikesir’de ise “yagli pide” denir. Kirklareli’nde asma yapragindan yapilana “asmali pide”, Gürcülerin peynirli pidesine  “Haçapuri Pedia” denir. Konya Tahinli Pide, Kayseri Develi’de de kiymali pidenin adi “Civikli” Sürmene’de yagli pidedir.

 

Sinop’tan Batum’a kadar Karadeniz’in güneyinde kalan Anadolu kiyilarinda ki yerlesim birimlerinden her birinin il ve ilçe merkezlerinin adiyla anilan, kendine özgü birer pidesi vardir.

Bölgenin her yerin de sunulan pide, her zaman en meshurdur. Farkli yörelerde, yerel isimlerle adlandirilan “Karadeniz pideleri” nin sunus biçimi, pidenin sekli ve iç malzemesinin (harç) hazirlanisi gibi birbirlerinden farkliliklari bulunmaktadir

Ancak, Karadeniz pideleri, bu farkliliklarina ragmen sahip olduklari ortak özellikleri nedeniyle Anadolu’nun baska yerlerinde yapilan pidelerden farklidir.

Samsun’un yakin ilçeleri olan Bafra, Terme ve Çarsamba’nin kendi adlari ile anilan pideleri vardir. Bafra pidesi daha gevrektir Çarsamba pidesinin hamuru daha yumusak ve yaygindir, Terme pidesinde ise soganlar daha fark edilir. Ünye kiymali pidesinin soganli kiymasi yörede en iyi olanididr.

Trabzon pidesi kalin hamurlu, Tirebolu, Görele ve Espiye pidesi ince hamurludur. Rize usulü yuvarlak pideler Ordu’nun yaglisi diye devam eden ve bitmeyen bir Karadeniz pideleri listesi mevcuttur.

Birbirine çok yakin mesafelerde bulunan bu yerlesim birimlerinde, pidenin hazirlanilisindaki farkliliklarin nedeni, ustalarin becerileri oldugu kadar yöre halkinin damak tadi olarak da açiklanabilir

 

Görülüyor ki pide Türkiye’nin her yerinde az da olsa farkliklarla yapilip yenmektedir. Ünye’de pazar günleri kahvaltiyi pide ile yapmak gelenektir. Pide ya pide salonlarina gidilerek yenilir veya evde hazirlanan içi götürülerek sabahleyin firinlarda yapilir. Ünye’de diger isimleri “Yagli, Yavlu, Giymalu ve Hamur”dur.. Son zamanlarda pide denmektrdir.

Pidenin yaklasik tarifi söyledir: Mayali hamurdan uzun veya yuvarlak olarak yapilan ve üzerine kiyma peynir, pastirma ve yumurta kirilarak firinda pisirilen agzi kapali veya açik bir yiyecektir.

Ayrica pide ekmek olarak da yapilir ramazanlarda üzerine yumurta sürülerek hazirlanan yuvarlak ve uzun pidelere “Ramazan Pidesi” denir.

Baslica pide çesitleri: Kiymali, kiymali yumurtali, kusbasili, sucuklu, karisik, pastirmali, kavurmali, sade, beyaz peynirli, kasar peynirli, çökelekli, tahinli, hamsili, sebzeli, ton balikli, karidesli, enginarli, tavuklu, ispanakli, mantarli.

Karadeniz bölgesi disinda daha iyisine rastlamak zordur. Karadeniz pidesinin en önemli özelligi hamurunun çitir çitir olmasidir. Karadeniz’de pidenin en iyi yapildigi yerlerden biri de Ünye’dir.

Yolunuz Ünye’ye düserse bu lezzeti Çakirtepe’de ahsap yapisiyla romantik ve nostaljik bir atmosfere sahip essiz bir deniz ve Ünye manzarasi ve kapali yemek salonlari, kendine ait otopark alani, çocuk parki ve yesillik alanlari bulunan. Ünye'ye hâkim bir tepe üzerindeki Pelitpark’ta tadabilirsiniz.

Özellikle bir buçuk ismarlayin, kesilmeden firindan çiktigi gibi servis edilmesini isteyin ve elle kopararak yiyin.

Pide elle yenir.

Bir buçuk ise görsellik içindir.

Insanin gözü de doyar karni da

 

 

 

 

  • Pazartesi 27.7 ° / 18.6 ° Güneşli
  • Salı 27.6 ° / 20.4 ° Bölgesel düzensiz yağmur yağışlı
  • Çarşamba 28.8 ° / 18.5 ° Güneşli
  • BIST 100

    10358,46%0,26
  • DOLAR

    40,15% 0,22
  • EURO

    47,03% 0,08
  • GRAM ALTIN

    4336,36% 1,24
  • Ç. ALTIN

    6897,23% 0,94

Ordu

14.07.2025

  • İMSAK 03:07
  • GÜNEŞ 05:02
  • ÖĞLE 12:39
  • İKİNDİ 16:38
  • AKŞAM 20:07
  • YATSI 21:53
https://www.facebook.com/%C3%9Cnye-Kent-Ofset-106507792092593