Dünyada ve ülkemizde zaman zaman bireyleri ve toplumu etkileyen deprem, sel, yangın, göç, salgın hastalık gibi travmatik olaylar meydana gelmektedir. Bu ve benzeri olaylardan sonra insanlar bilişsel, duygusal ve bedensel tepkiler vermektedir.
Okullar, çocukların zamanlarının önemli bir bölümünü geçirdikleri ortam olmasıyla beraber arkadaşları ve öğretmenlerinden önemli ölçüde sosyal destek aldıkları yerlerdir. Bu nedenle, özellikle kriz durumları ve travmatik durumlar için psikososyal destek sunmada önleyici ve koruyucu olma açısından birincil ortam olan okul çok önemlidir. Travmatik olayların ardından okullar, sınıf içi aktivitelerle, öğrencilerin kendilerine neler olduğunu anlamalarına, duygularını ifade etmelerine ve yardım arama davranışlarını teşvik etmeye yardımcı olabilir.
Aynı zamanda okulda öğretmenler travmadan etkilenmiş çocuklar için belirli müdahale programlarını kolayca uygulayabilmektedir. Dolayısıyla okullar hem öğrencilere yönelik travma sonrası müdahalelere erişilebilmesi hem de bu müdahalelerin sürdürebilir olması açısından kritik bir öneme sahiptir.
Travmaya duyarlı bir öğretmen, travmadan etkilenen öğrencilerin okul ortamındaki uyumsuz davranışlarının, aslında kayıp ve travmadan kaynaklı olduğunu ve stres tepkilerinin hâlâ devam edebileceğini gözlemleye bilecektir. Böylece öğretmenler çocukların davranışlarını sakin, saygılı ve güvenli şekilde yönlendirebilirler. Öğretmenler kriz anlarında, sakin kalmayı başarabilir ve olumsuz duyguları iyi yönetebilirler. Bu durum, öğrencilerin öğretmenlerini model alarak rahatsız edici duyguları giderme ve onları kontrol etmede kendilerini geliştirmelerine yardımcı olur.
Okul, çocuk için hayatın bir provasıdır. Yardımlaşma, anlaşmazlık çözme ve işbirliği yapma gibi sosyal becerilerini; duyguları ifade, kontrol ve empati gibi duygusal becerilerini ve doğru anlama, kendini ifade etme gibi iletişim becerilerini geliştirmeleri için çocuklara zengin deneyim sağlar.
Travmatik olaylardan sonra okullar bu konularda daha fazla planlama yapabilir. Çocuklar dâhil her yaştan insanın yapabileceklerine odaklanmaları, ellerinde hâlihazırda var olan kaynakları göz önünde bulundurmalarını çıkış alanı oluşturacaktır. Bu şekilde düşünme yaklaşımı hayatımızı kontrol hissimizi tekrar kazanmamız bakımından önemli olduğunu düşünüyorum. "Kendi imkânlarımızla büyük, küçük sorumluluklarımız neler?" "Sorumluluklarımızı yerine getiriyor muyuz?" "Neyi daha iyi, neyi farklı yapabiliriz?" şeklinde, düşünerek travma sonrası toparlanma süreçlerimiz için yararlı olabilir.
Hepimize geçmiş olsun…
