İnfaz hukuku, kesinleşmiş ceza ve güvenlik tedbirlerinin yerine getirilmesine ilişkin esasları gösteren hukuk dalıdır. Pek bilindiği söylenemez, ülkemiz hukukçuları arasında. İnfaz hukuku, verilen cezalardaki yaptırımların yerine getirilmesi ile ilgilenir. Buna ilişkin ilkeleri, esasları ve usulleri gösterir.
Yargı sistemimizde İnfaz; ayrı ve bağımsız bir faaliyettir. İnfaz kelimesinden söz edebilmek için ortada mahkemelerce verilen ve kesinleşen kararlar olmalıdır. Bu yönüyle infaz, hükmün devamı niteliğini taşır.
İnfazın konusu mahkûmiyet hükmüdür. Kesinleşmiş bir ceza olmadan infaz devreye giremez. Amacı ise ödetme ve önleme olmak üzere ikiye ayrılır. Günümüzde yaygın olan görüş ikisini de içinde barındıran karma görüştür.
İnfazın tarihsel gelişimi ceza ve ceza hukukunun tarihsel gelişimi ile beraber yürümüştür. İlk çağlarda cezayı veren kurum ile cezanın yerine getirilmesini, yani infazı üstlenen kurum aynıydı. Örneğin cezayı veren hükümdar, aynı zamanda infazı da yerine getiriyordu. Aynı zamanda suçlu da bir düşman olarak görülüyordu. Eski çağlarda ölüm, kırbaçlamak, işkence, kölelik, sakat bırakmak gibi cezalar bilinen infazlardır. [2] Cezalar sadece intikam aracı olarak görülüyordu. Ortaçağda ise cezanın infazı sadece acı çektirmek olmakla beraber bu durumun da törensel bir niteliğe dönüştüğü bilinmektedir. 18.yy'in sonlarından itibaren cezanın bedene yönelik olma durumu, hapis, zorla çalıştırma, sürgün gibi cezalara dönüşmüştür. Öte yandan 1792 yılından itibaren ölümlerin hızlı sonuçlanması ve bedene dokunmadan yerine getirilmesi amacıyla giyotin kullanılmaya başlanmıştır.[3] Bu gibi cezaların son bulması 1850 yılları sonrasını bulmuştur. Bu dönemden sonra insan unsuru ele alınmış, fiziksel infazın yerini ruhsal infaz almıştır. Bu dönemlerde hapishane kurumları bugüne ulaşacak şekilde yaygınlaşmış ve diğer cezalar içinde önemini artırmıştır.
İnfaz kanunlarının sürekli değişmesi uygulama farklılıklarına sebep olmaktadır.
Net ve anlaşılır bir ilkeler bütünü ile düzenleme yapmak günümüzde bir zorunluluktur.
Gurbetten hasretle…
Av. Koray MARAL
