Kuvayı Milliye''nin "gavur olduğu" propagandasına kanarak ayaklanan cahil kitleler ilk aşamada Ankara'dan üzerlerine gönderilen birliklere üstünlük sağladılar.
Subaylar şehit edildi, şehit olmayan erat ise dağıldı.
Yaralı bir subay isyancılar tarafından Bolu hastanesinden çıkarılarak başı taşla ezilerek şehit edildi.
Bolu'da isyan sırasında yaşanan başka çok acı olaylar var ama anlatmaya yürek el vermez..
O sırada Atatürķ'ün yanında Ankara'da bulunan Halide Edip Adıvar anılarında Bolu'da şehit edilen subay ve erata uygulanan vahşetten çok etkilendiğini ve benzeri bir duruma maruz kalmamak için eşi Adnan Adıvar ile yüzüklerinde zehir taşımaya başladıklarını anlatıyor..
Ankara durumun kontrolden çıkmak üzere olduğunu görünce isyanı bastırmak için bu sefer milli mücadeleye ilk katılan subaylardan Binbaşı Mehmet Nazım Bey'i görevlendirdi.
Binbaşı Mehmet Nazım Bey ömrü cephelerde geçmiş bir subayın tecrübesiyle Bolu'da hızla hareket edip isyanı bastırdı; ardından tam subayların şehit edildikleri yerde katilleri astırdı.
Mehmet Nazım Bey daha sonra şehit subaylardan birinin mezarını bir doktor ve şehrin ileri gelenleri önünde açtırarak, sünnetli olduğunu dolayısıyla Kuvayı Milliye'nin "gavur olmadığını" Bolu halkına ispatladı.
Şehit bir subayın mezarını açmak mecburiyetinde kalmak Kurtuluş Savaşı'nın "nelerle mücadele edilerek" kazanıldığına dair müthiş bir örnek..
Birçok kaynakta, Mehmet Nazım Bey'in sert ama adil davrandığı için Bolu halkı tarafından çok sevildiği ve bölgede tam istikrarın sağlanmasından sonra Ankara'ya törenle uğurlandığı anlatılıyor.
Mehmet Nazım Bey, Bolu/Düzce isyanından sonra yarbay rütbesi ile Eskişehir/Kütahya savaşlarına katıldı.
Yarbay Mehmet Nazım'ın burada en ön saflarda çarpışırken şehit düşmesi Ankara'da büyük üzüntü yarattı; cenazesi askeri törenle kaldırıldı.
Mehmet Nazım Bey, şehit düştüğünün ertesi günü Atatürk'ün emriyle albaylığa terfi ettirildi.
Atatürk şahsen tanıdığı ve çok takdir ettiği şehit subayın mezar taşında "kurmay albay" yazmasını istemişti.
BMM, Mehmet Nazım Bey'in tek yakını olarak tespit edilen annesi Libas Hanım'a o günün şartlarında (1921) 30 lira maaş bağladı.
Libas Hanım'a bağlanan maaş 1923 yılında 60 liraya yükseltildi.
Ankara şehidini unutmamıştı.
Anlattığım kısa hikâye Atatürk ve arkadaşlarının Kurtuluş Savaşı'nda dış düşmanlar kadar iç düşmanlarla da savaştıkları gerçeğinin acı bir örneğidir.
Nazım Bey tren istasyonu
Çöğürler, Kütahya
Kurmay Albay Mehmet Nazım Bey'in ismi 2021 yılında, yüz yıl önce şehit düştüğü Çöğürler köyünün tren istasyonuna verildi.
O tarihten beri Çöğürler köyünde Mehmet Nazım Bey için yılda bir Kütahya valisinin katılımı ile anma töreni düzenleniyor.
Türkiye şehidini unutmamıştır..
(Alıntılardan derlenmiştir.)
