Ben her gün patronuma yalan söylüyorum..
72 yaşındayım. Hızlı tren kartımı bile tam alırım, faturamı geciktirmem, hayatım boyunca kimseye yanlışım olmadı.
Ama on yıldır,
Kocaeli’nin Çarşı içindeki
“Outlet Eşya Merkezi”nde,
benden beklenmeyecek bir
düzen çeviriyorum.
Yakalasalar, işten atarlar.
Umurumda mı?
Değil…
Çünkü insanın onurunu
un ufak eden bu dünyada,
ben küçük küçük…
geri koymaya çalışıyorum.
Benim iş basit:
Defolu eşyaları ayırırım.
İş botu, mont, okul çantası,
ikinci el tencere…
Etiket takarım…
Kimse dönüp bakmaz bana.
Sanayide yıllarını vermiş, elleri titreyen yaşlı bir adam işte.
Ama görünmez olmak iyidir.
Görünmeyen, herkesi görür.
Görürüm:
- Ay sonu marketle ayakkabı fiyatını aynı anda hesaplayan anneleri.
- Doğalgaz parasıyla çocuk montu arasında sıkışan babaları.
- İş görüşmesine gidecek cekete son kez bakan gençleri.
Ve hep…
o çocuğu hatırlarım.
Kocaeli ayazının yüzü kestiği bir Kasım günüydü.
Kapıdan içeri incecik bir kapüşonla girdi.
Tişörtü görünüyordu.
Çok belli… evi buz gibi.
On dört yaşında ya var ya yok.
Zayıf.
Sessiz.
Hani devlet kapısından bir kere dönen çocukların yüzünde olur ya, o ifade…
Aynen öyle.
Doğru mont bölümüne gitti.
Koyu lacivert, kalın,
markalı bir mont.
Sıfır ayarında.
Etikette 600 lira yazıyor.
Bizim için kelepir.
Onun için imkânsız.
Montun kolunu sıktı,
sıcaklık hissine baktı.
Etikete baktı…
Omuzları düştü.
Sızlanmadı.
Mızmızlanmadı.
Sessizce geri astı..
Kapıya yürüyordu ki… dayanamadım.
Montu kaptım, tezgâha koştum.
“Evlat!” dedim.
Korkudan zıpladı.
“Haa… bir şey çalmadım!”
“Biliyorum,” dedim.
“Bu montun defosu büyük.
Fermuarı bozuk.
Kural var defolular en fazla 30 lira.
30 liran var mı?”
Bana baktı… etikete baktı…
Kafası karıştı.
“Etiket yanlış,” dedim, söküp attım.
“Fiyatlara ben bakıyorum.
İstersen al, istemezsen çöpe atarım.”
Cebinden buruşmuş otuz lira çıkardı.
“A–alırım…” dedi.
Montu orada giydi.
Fermuar şak diye çalıştı tabii.
Ama o an…
O çocuk üşüyen bir sokak çocuğu değil, akıllı alışveriş yapan bir müşteri oldu.
“Sağ ol,” dedi.
“Mağaza politikası,” dedim.
Arkamı dönüp gözümü sildim.
Sonra başladı işte bu düzen.
Yıllar içinde:
* Gölcük’te yaşayan dul bir teyzeye, “Kordonu bozukmuş,” diye 1500 TL’lik tost makinesini 200’e verdim.
* İnşaata yeni girecek bir babanın çelik burunlu ayakkabısına “Salı sabahı indirimine denk gelmişsiniz.” dedim.
* Derince’den gelen üniversiteli kıza valizi “Tekerleği ses yapıyor,” diyerek yarı fiyatına verdim.
Kasayı çoğu zaman cebimden tamamladım.
Bazı ürünleri “kırık/çöpe” işledim.
Yakalanma korkusu her gün içimdeydi. Ama “doğru olan” diye bir şey vardır hayatta,
bir kere tutunca bırakmazsın.
Bir gün… kaşmir atkılı bir kadın beni izliyormuş.
Yeni doğum yapmış bir genç kıza bebek arabasını 350 liraya verdiğimi gördü.
Yanıma geldi.
Titredim…
Kesin şikâyet edecek.
Önlüğün üstüne bir zarf bıraktı;
“Bir sonraki hatalı
fiyatlandırma için.” dedi.
Göz kırptı.
O gün… bunu Kocaeli halkının sessiz dayanışması izledi.
Kimse konuşmadı.
Ama herkes anladı.
- 50 liralık bibloya 2000 lira
veren oldu… destek için..
- “Para üstü kalsın, sistem yine çökebilir,” diye fısıldayan oldu..
Dükkân kendi içinde gizli bir ekonomi kurdu:
“Onur ekonomisi.”
Şefkatin sesi çıkmayan, gösterişsiz hâli…
Geçen salı, kapı açıldı.
İçeri uzun boylu, üniformalı bir adam girdi.
Tezgâha geldi.
“Siz Mahmut Bey misiniz?”
“Derler,” dedim gözlüğümü düzelterek.
Gülümsedi.
Bir anda o on dört yaşındaki
çocuk gözlerimin önüne geldi.
“Bana on yıl önce lacivert mont satmıştınız,” dedi.
“Hani fermuarı bozuk olan.”
Yutkundum.
“Evlat çok mont geçer elimden.”
“Fermuar bozuk falan değildi,” dedi, yalandı…
Ama beni dilenci yapmadınız.
Müşteri yaptınız.
Adam olma hissimi aldım
o gün ben.”
Cebinden bir zarf çıkardı.
“Ben şimdi paramedik oldum.
Can kurtarıyorum.
Ama o kışı o montla geçirdim.
Belki geçirmesem… buralara gelemezdim…”
Zarfı tezgâha bıraktı.
“5.000 lira var içinde,” dedi.
“Bir sonraki üşüyen çocuk için…
Yine fermuarı bozuk olsun.”
Geri itmeye çalıştım.
“Elinizi değil,” dedi.
“Kırılan yürekleri onaran düzeninizi destekliyorum.”
Çıktı.
İzmit ayazına, başı dik…
Ben 72 yaşındayım.
Sırtım ağrıyor, ayaklarım şişiyor.
Ama dünyanın en güzel işini yapıyorum.
Bu ülkede değer para ile ölçülüyor.
“Kendin hallet.” diyorlar.
“Bot yoksa bağcığını çek.” diyorlar.
Ama ben bu eski dükkânda şunu öğrendim:
Onur, yardımdan daha kıymetlidir.
İnsan bir şeyi alırken ezilmiyorsa…
Bir çocuğun başı dik çıkıyorsa kapıdan…
Bir babanın gururu kırılmıyorsa…
Dünyanın en büyük iyiliği budur.
Bu yüzden yalan söylemeye devam edeceğim:
“Fermuar bozuk.”
“Sap gevşek.”
“Salı indirimi.”…
Çünkü önemli olan fiyat değil…
O fiyat etiketini taşıyan omuzlardır.
Gerçek mi?
Dünyada örnekleri elbette vardır bizde ise daha çoktur.
Kimi zaman eczacı Sevim Abla…
Kimi zaman kırtasiyeci Taner abi
Bazen restoranda çalışan komşu kızı…
Bazen pastanede çalışan Havva…
İsimleri değişir, yüzleri değişir ama aynı iyilik dokusu hep kalır.
Ve bilin ki bu insanlar bu ülkede çoktur…
Hem de sandığınızdan daha çok.
Her yerdedirler.
Ve bir ülkeyi yoksulluk değil…
Yoksulun utandırılması çürütür.”
Allah, üşüyeni ısıtanın
elini güçlendirsin…
Görmeyenin gözünü açsın.
(Alıntıdan derlenmiştir.)
