Pandemi ile birlikte online eğitimler ve çalışmalar bizi eve bağladı. Sabah üstüne giydiği gri eşofmanla sabahtan akşama kadar tabletin, telefonun önünden kalkmayanı bilirim. “Motivasyonum düştü, içimden giyinip dışarı çıkmak gelmiyor” diyen arkadaşlarınız vardır sizin de. Motivasyon kavramını anlatıyordu geçenlerde eğitimci yazar Dr. Bahar Eriş.
Motivasyon bekleyerek gelmez, eyleme geçerek, ilk adımı atarak gelir diyor. Motivasyon kavramı yerine geçmişte sorumluluk, irade gibi kavramların daha ön planda oldunu söylüyor. Ancak bugünlerde bunların çok duyulmadığına dikkat çekerek motivasyon kavramının, işi yapma sorumluluğunu kişinin üzerinden aldığını, başka birisine devrettiğini düşündüğünü değiniyor.
Haksız da değil sanırım. Motivasyonumuzu hep dış etkenler düşürür gibi bir düşünce oluşuyor “motive olamıyorum” dediğinde biri bana. Frederick Herzberg diye biri motivasyonu etkileyen faktörleri Hijyen Faktörler ve Motive Eden Faktörler olarak ayırmış. Maaş, iş güvenliği, düzgün çalışma koşulları hijyen faktörler arasında sıralanıyor. Bunlar yoksa motivasyonu unut. Ancak bunların olmasıyla da motivasyon sağlanmıyor. Karnının doyması, güvende olman Maslow piramidinin en altı, ana rahminin temel koşulları yani. Bu asgari minimum koşullar var diye için çalışma coşkusuyla dolup taşmıyor.
“Motive eden faktörler”, kişinin kendini değerli, ait ve yeterli hissetmesini destekleyen faktörler. “Yaptığım işin bir anlamı var, başarım fark ediliyor, takdir ediliyorum” düşünceleri istekle çalışmayı sağlıyor. Okulda da aynı şey geçerli değil mi zaten? Çocuğun karnı açsa ve kendini güvende hissetmiyorsa nasıl heyecan duysun? Bunlar asgari minimum koşullar. Bunlar sağlandıktan sonra yetenek ve ilgi alanlarına uygun bir müfredat, çabanın takdir edilmesi, kendini gerçekleştirmesi için destek vermek istekliliği arttırabilir. Yani Maslow piramidinin tepesi gibi.
Amerikalı psikolog Abraham Maslow insan psikolojisi teorisi olan bir ihtiyaçlar hiyerarşisi piramidi yapmış 1943 yılında. Bu piramidin en tepesinde; Kendini gerçekleştirme gereksinimi yer alıyor. Aşağı doğru inildikçe şu şekilde sıralanıyor; Saygınlık gereksinimi. Ait olma, sevgi, sevecenlik gereksinimi. Güvenlik gereksinimi. Fizyolojik gereksinimler.
Motivasyon düşüklüğünün nedenlerini tek başına insana yüklemek yanlış. Bir taraftan da okul ve işyeri gibi kurumların sorunları önemli bir etken. O kuruma ait hissetmeyen ama orada olmak zorunda olan insanlara iş yaptırmaya çalışmakla ilgili. Ait olduğu yeri bulan, bir uğraşa gönül veren insanlarda motivasyon çoğunlukla mesele değil. Siz ne düşünüyorsunuz bu konuda?
Kaynak: Dr. Bahar Eriş
Eğitimci, Yazar
