Ekoturizm, farkli isimlerde de adlandirilmaktadir. Bunlar, sürdürülebilir turizm, yesil turizm, doga turizmi, sorumlu turizm, etik turizm, ekolojik veya çevreci tatil ve bilinçli seyahat olarak sayilabilir. Basit bir anlatimla, ekoturizm kavrami, belirli bir varis yerinin hem EKOlojisi hem de EKOnomisi üzerinde olumlu bir etkiye sahip olan seyahattir.
Pek çogumuz ekoturizmin gerekli oldugu sekilde dogayi ve yaban hayati korumakla ilgili oldugunu düsünmektedir. Ancak bir varis noktasi veya isletmenin turizm gelistirme stratejisi yerel halka gerçekçi finansal faydalar saglamazsa, bu gerçekten ekoturizm degildir. (cevrebilinci.com) Dünyada artik dogayi kesfetmek amaçli olarak yürütülen ekoturizm, son yillarda ülkemizde de sik sik gündeme gelmekte ve sadece yayla turizmi olarak düsünülmektedir.
Bir bütün olarak ele alinmasi gereken ekoturizm, sosyal ve kültürel faaliyetleri de içine alan, genis alanlarda birçok aktiviteyi kapsayan bir turizm çesidi olarak düsünülmelidir. Kültür ve Turizm Bakanligi turizm ürünlerini çesitlendirmeyi ve kiyi alanlari üzerindeki baskilari azaltacak ve turizm sosyo-ekonomik faydalarini daha az gelismis bölgelere ve on iki aya dagitacak sekilde tatilleri yaymayi amaçlayan bir politika ortaya koymaktadir.
Kültür ve Turizm Bakanligi Eko turizmi;
a. Foto Safari Turizmi,
b. Dag-Doga Yürüyüsü (Trekking),
c. Yayla Turizmi,
d. Çiftlik Turizmi,
e. Kamp Karavan Turizmi
f. Akarsu Sporlari Turizmi (Kano-Rafting)
g. Bisiklet Turlari
h. Atli Doga Yürüyüsü,
i. Sportif Olta Balikçiligi,
j. Kus Gözlemciligi (Ornitoloji),
k. Botanik (Bitki Inceleme) gibi basliklar altinda degerlendirmektedir.
UNEP’in Ecotourizm and Sustainability arastirmasinda birçok bölge ve kurumun ekoturizmi farkli farkli tanimladigi belirtiliyor. Bununla beraber ekoturizmin temel özellikleri konusunda ortak bir konsensus oldugunu da belirtmek gerekiyor. UNEP’in 2002 yilina girmeden hemen önce hazirladigi bu arastirma bu yil üzerinde çok tartisilacak olan bu konuya önemli açilimlar getiriyor.
Ekoturizm konusunda çok sayida tanim mevcut ve bu konuda tam bir fikir birligine varilmis degil. Zaten ekoturizm yilindaki etkinliklerin bir amaci da bu konuda bir uzlasmaya varmak. Bu çalismadan derledigimiz bazi açilimlari söyle aktarabiliriz; ekoturizmin dikkat çekici tanimlarindan birini yapan Doga Için Dünya Fonu (WWF) ekoturizmi, vahsi doga çevresinde dogal çevreye en az etkide bulunan ve bu arada yerel topluluklara ekonomik fayda saglayan turizm türü olarak tanimliyor.
Bu tanimlar nasil olursa olsun, ekoturizm hakkinda üzerinde fikir birligi bulunan temel karakteristikler de var. Bu karakteristikler söyle siralanabilir:
• Doga temelli olmasi (ziyaretçiler dogal alanlardaki dogal ve geleneksel kültür unsurlarini gözlemliyor ve anlamaya çalisiyorlar)
• Bio-çesitliligin korunmasina katkida bulunmasi
• Yerel toplumlarin refahini desteklemesi
• Olumsuz çevresel ve sosyo-kültürel etkilerin minimuma indirgenmesi için aktivitelerini hem turistler hem de yerel halkin sorumlulugunda düzenlemesi
• Yenilenemez kaynaklarin minimum kullanimini gerektirmesi
• Yerel mülkiyetin ve yerel topluma dönük istihdam imkanlarinin üretilmesini öngörmesi Ekoturizmin profiline bakildiginda da ekoturizm turlarina katilan gruplarin genellikle küçük gruplar oldugu görülür. Gruplardaki kisi sayisi çogu zaman 25 kisiyi asmiyor. Ekoturizm merkezlerinde yer alan konaklama üniteleri de büyük çogunlukla 100 yatak kapasitesini asmayan ünitelerdir. Bu alanda çalisan seyahat acenteleri / tur operatörlerinin de agirlikli olarak küçük ve orta ölçekli isletmeler oldugu biliniyor. Bu turizm türünde ziyaretçilere bölgenin ekosistemi, yerel kültürler ve sürdürülebilirlik konularinda yapilan bilgilendirmeler büyük önem tasiyor.
Yerel halk ekoturizm den en fazla etkilenecek ve en fazla kaybedebilecek kesimdir. Bu nedenle, yerel halklarin bölgelerinde gelisen turizmin yol açacagi etkiler konusunda önceden bilgilendirilmeleri ve bölgelerinde turizm gelisimini resmen kabul etmis olmalari bir ekoturizm prensibidir. Ekoturizmde trendler UNEP’in arastirmasina göre, ekoturizm bugün turizm endüstrisinin en hizli gelisen segmentlerindendir. (karamankulturturizm.gov.tr)
21.7: Tarim Turizmi: • Tarim turizmi, tarim amaciyla kullanilan bölgelere ziyaretçi çekmek için yapilan uygulamalardir. (M.Gümüs, 2015 s.27 )
• Agriturizm ya da agroturizm olarak da adlandirilan tarimsal turizm, temel olarak kentte ya da kasabalarda yasayanlarin çiftliklerde geçirdikleri bir tatil seklidir. (H.K. Aytug 2011 ) (Mc Kenzie, Wysocki, Farnsworth, Clark 2002) Ekoturizm, köy turizmi, çiftlik turizmi, agroturizm gibi isimlerle de adlandirilan tarim turizmi son yillarda kirsal turizmin bir alt kolu olarak ortaya çikan alternatif turizm türlerinden biridir. Literatürde farkli sekillerde tanimlanan tarim turizmi genel olarak ziyaretçileri çekmek amaciyla çalisan bir çiftlikte gelistirilen her türlü aktivite olarak ifade edilmektedir. Ayni zamanda tarim turizmi zirai girisimciler ve onlarin aile üyeleri tarafindan yapilan çiftlik isleriyle baglantili ve o isleri tamamlayici nitelige sahip olan konaklama aktiviteleri olarak da tanimlanmaktadir.
Bir diger tanimlamaya göre ise, tarim turizmi hâlihazirda çalisan bir çiftlik ile turizm ögesini birlestiren kirsal yatirimlar olarak açiklanmaktadir. Turistlerin çiftlikte konaklamalari, kendi ürünlerini toplamalari, halk pazarlarini ve tarimsal festivaller ziyaret etmeleri, çocuklar için egitici çiftlik turlari düzenlemeleri gibi faaliyetler tarim turizmi kapsaminda degerlendirilmektedir.
Beccatini ve Omodei’ye göre tarim turizmi ziyaretçilere dogaya ve çiftlik yasamina iliskin gelenek ve görenekleri deneyimleyerek kirsal dünya ile birebir iliski içinde olma sansi vermektedir. Çiftçiler misafirlere bütün bunlarin yaninda sosyo-kültürel deneyimleri de içeren çok yönlü bir hizmet sunmaktadir. (4) Tarim ve hayvancilik isleri yapan isletmeleri ya da yöreleri ziyaret etmek, buralarda yapilan günlük isleri izlemek, üretilen yiyecek ve içeceklerden tatmak, konaklama imkâni karsiliginda buralarda çalismak, bölgede düzenlenen eglence ve festivalleri izlemek, gastronomi veya el sanatlari kurslarina katilmak gibi pek çok aktiviteyi kapsayan bir özel ilgi turizm çesididir. (Çavusoglu, M. 2012) Bu tanimi çiftlik turizmi kavrami olarak da belirten çalismalar vardir. (Savgin, E . 2016) (8)
Tarim turizmi, ülkelerin kültürel, dogal ve tarihi varliklarini turizm amaçli kullanarak ve tüm yila yayarak gelirlerini çogaltmak için gelistirdikleri alternatif bir turizm türüdür denebilir. (Aikaterini, Ioannis,Thanasis 2001) (Conway ve Timms, 2010) (Masara ve Öztürk 2015) (8) Gelisen dünya ile birlikte kentlerde olusan çevre ve hava kirliligi, kalabalik, gürültü turist profilini ve turizm talebini degistirmis, degisen taleple birlikte tarim turizmine ilgi olusmustur. (Sekerli, S. 2018) (8) Insanlarin kirsal yörelere ziyaretleri, buralarda yöre halkinin ürettikleri mal ve hizmetleri, yörenin dogal dokusuna uygun mekânlarda talep ederek, geçici konaklamalarindan dogan olaylar ve iliskilerin bütünüdür.
Kirsal alanlarda konaklama ve etkinlikler köy yerinde yapiliyorsa bu turizm türü çiftlik turizmi olarak adlandirilmaktadir. Herhangi bir kirsal yerlesimde ekonomik etkinlik tarim ise ve turistik uygulamalar da agirlikli olarak tarima dayali olarak yapiliyorsa, bu tür turizme tarim turizmi denilmektedir. (www.karamankulturturizm.gov.tr)
Tarim turizmi ya da kirsal turizm, tarimsal faaliyetleri engellemeden, kirsal yörelerin dinlendirici etkisinden yararlanarak, gelir düzeyi diger sektörlere göre daha düsük olan tarim kesimindeki çalisanlara, çiftçilere ek gelir olanaklari saglayan, yöre ve ülke ekonomisini, sosyal ve kültürel yapisini olumlu yönde etkileyen faaliyetlerdir.
Tarim turizmi (Agro Turizm) temel olarak küçük çiftlikler olmak üzere, çiftçilere ek gelir saglamak amaciyla bag, bahçe, tarla, ahir, agil, kümes vb. tarimsal üretim alanlari ile küçük ölçekli ve geleneksel gida isleme tesisleri gibi faaliyet alanlarini ziyaret etmek, günlük islerine katilmak, çiftlik evinde gecelemek, gezinmek, eglenmek, alisveris yapmak, ve bazen de egitim almak gibi aktivitelerin bir veya birkaçini kapsayan bir turizm seklidir. (3)
21.8: Tarim Turizmi Tanimi Bütün bu açiklamalara bakildiginda tarim turizminin tanimini dogru olarak yapabilmenin zor bir sey oldugu ortadadir. Bu anlamda konuya taraf olan kisi, kurum, kurulus ve akademisyenlerin herkes tarafindan kabul edilebilecek bir tanim konusunda tartismalari ve ortay koymalari arzu edilir. Buna yönelik olarak bir baslangiç, bir zemin olmasi adina ben söyle bir tanim sunuyorum: Tarim sektörünün bütün unsurlarini, bilesenlerini ve paydaslarini; bunlarin fiziki ve fikri ürünlerini, hizmetlerini tanitmak, gelistirmek, degerlendirmek amaciyla ve turizm genel kapsami içinde bunlara yönelik her türlü turizm faaliyetlerini düzenleme ve uygulama hizmetlerinin tamamina tarim turizmi denir.
Tarim sektörü bilesenleri derken üreticiler, yani çiftçiler, üretim kurum ve kuruluslari, yani çiftlik ve üretim tesisleri, fabrikalar, tarim makine, alet edevat ve ekipman üreticileri ve bunlara iliskin MICE etkinlikleri, akademik ve egitsel tarim çalismalari ve bunlara iliskin her türlü etkinlik, tarim sektörünün gelismesine katki verecek her türlü sanatsal etkinlik ve çalismalar, tarimsal soyut ve somut kültürel mirasimizin aktarilmasina yönelik tüm etkinlikler ve çalismalar, üreticilere ek gelir getirebilecek ve yerel kalkinmaya sosyal, ekonomik, kültürel ve bilimsel katki yapacak her türlü turizm etkinligi ile bu kapsam da ele alinabilecek her türlü turizm faaliyetinin yurt içinde ve yurt disinda yapilmasi çalismalari olarak ele alinmalidir.
Birlesmis Milletler Dünya Turizm Örgütü UNWTO 2020 yilini Turizm ve Kirsal Kalkinma yili olarak kabul etmistir. Kirsal kalkinmanin temelinde tarim oldugunu kabul edersek ve bu çalismanin temel dayanaginin tarim oldugunu kabul edersek konu ayri bir anlam kazanmaktadir. Ayrica, bu çalismanin yazildigi günlerde bütün dünya daha önce yasanmamis bir süreci yasamaktadir. Hepimizi saskina çeviren bu pandemi birçok alanda kavramlari, degerleri, aliskanliklari zorlamakta ve tarimin, yani gidanin ve bunu üretenlerin, üretim metotlarinin ve bunlarin hepsinin dünyamizla olan iliskisini yeniden ele almamiza, yeniden tanimlamamiza neden oluyor.
Artik çok belirgin bir sekilde farkindayiz ki, her seyin basinda saglik gelmekte, saglikli olabilmek ise saglikli gida, saglikli bir çevre ve saglikli sosyal, kültürel ve ekonomik iliskiler ile mümkündür. Sürdürülebilir bir yasam bunlara baglidir.
22. TARIM TURIZMI TÜRLERI VE FAALIYET ÇESITLERI
Yukarida verilmeye çalisilan kavramlar ve açiklamalar ele alinacak olursa tarim turizmi kavraminda farkli ihtiyaçlara bagli olarak çesitli tarim turizmi faaliyetlerinden bahsedebiliriz. Bunu bir tablo olarak özetlemek mümkündür. Turizm türü Faaliyet Sekilleri Dis Mekan Rekreasyonu Binicilik, dogal yasami izleme ve fotografçilik, ücretli balikçilik, ücretli avlanma, kampçilik/piknik, kus vurma ve gözleme Dogrudan Tarimsal Satislar Çiftlikte satis, yol kenari stant satislari, kendin topla etkinlikleri, tarimsal kökenli hediyelikler, yerel pazar satislari, organik pazar satislari, ürün bazli festival satislari Egitimsel Etkinlikler Okul turlari, fidanlik turlari, bag turlari, tarimsal teknik kurslar, ürün tanitim programlari, isletme turlari (sarap isletmeleri, zeytinyagi isletmeleri), tarimsal egitim atölyeleri, fuarlar, kongreler vb. Üretim Etkinlikleri Çiftlik ziyaretleri, kendin topla aktiviteleri, agaç kiralama Konaklama Çiftlik konaklamalari, köy evleri, köy pansiyonlari, kooperatif konaklama tesisleri, ögrenci degisimleri, MICE Kongre, sempozyum, çalistay, lansmanlar, festivaller Muhtelif Tarim tarihi ve tarim kültürü ile ilgili tarihi yerleri görme, otantik tarimsal etkinlikler, tarimsal folklor etkinlikleri, hayvancilik ve hayvanlarla ilgili etkinlikler (Bu tablo hazirlanirken 2 no.lu kaynakçadan yararlanilmistir.)
23.TARIM TURIZMI GELISIM POTANSIYELI VE ÖNEMI Dünyanin en hizli ve çabuk büyüyen sektörlerinden biri olan turizm, ekonomik refah düzeyinin artmasina, insanlarin daha fazla bos zamana sahip olmasina ve ekonomik büyümenin getirdigi uluslararasi ticari iliskilerin çesitlenmesine, akademik ve bilimsel çalismalarin giderek genislemesi ve artmasina paralel biçimde birçok farkli sektörü de etkilemektedir.
Bu sektörlerin en basina sanayi, tarim ve hizmet sektörlerini koymak gerekir. Turizmin giderek artmasi sayesinde bütün dünyada üretilen mal ve hizmetlerde sürekl bir gelisme ve degisme söz konusudur. Turizm nedeniyle olusan talep büyümesi farkli alanlardaki sanayi üretimlerinin birbiri ile girdi-çikti iliskisine neden olmakta, bazi yeni ürün ve hizmetlerin olusmasina neden olmaktadir. Büyüyen konaklama ihtiyaci nedeniyle sadece daha fazla otel insaati yapilmiyor, ayni zamanda otel donanimlari, otel mefrusati, otel ekipmanlari, otel yönetim yazilimlari, mutfak ekipmanlari, ve bunlara benzer yüzlerce daha farkli ürün ve hizmet alaninda üretim ihtiyaci dogmaktadir.
Öte yandan, turizm gelirleri nedeniyle daha fazla tüketim yapabilme olanagina kavusan yerli tüketici ayni sekilde diger birçok sektöre de canlanma ve üretim artisi getirmektedir. Bu örnekleri çogaltarak sanayi ve hizmet sektörlerinde turizmin neden oldugu gelismeler anlatilabilir. Turizm en büyük gelisimlerden birine dogrudan tarim sektöründe neden olmaktadir. Zira turizm demek ayni zamanda kisa sürelerde meyve, sebze, içecek vb. temel yiyecek ve içeceklerin yogun olarak tüketimi demektir. Bunun saglanabilmesi için turizm sektörü tarim sektöründen bu girdileri temin etmek durumundadir. Diger yandan, ülkenin tarimsal üründeki çesitliligi ve zenginligi de turistlerin daha çok ilgisini çekmekte, o ülkeye olan talebi arttirmaktadir. Karsilikli bir etkilesim söz konusudur. Prof. Dr. Zeki Bayramoglu, tarim turizmi gelisim potansiyeli hakkinda sunlari söylüyor: “Tarim sektörü genel olarak küçük ölçekli ve parçali arazi yapisina sahiptir. Ayrica tarimda yogun nüfus baskisi da vardir. Tüm bu nedenlerden dolayi kisi basina gelir tarim disi sektörlere göre düsüktür. Bu durum tarimsal üretimin sürdürülebilirligini tehdit etmektedir. Küçük ölçekli ve parçali arazi yapisindan tarimsal üretimin sürdürülebilirligini saglamak için üretim teknikleri girdi ve ürün piyasalari isgücü çalisma kosullari arazi parçaciliginin azaltilmasi, sulama olanaklarinin iyilestirilmesi, teknoloji kullanimini artirilmasi ve birçok konuda politikalar gelistirilebilir ve gelistirilmektedir. Ancak Kirsal alanin tarimsal üretim faaliyeti disindaki potansiyeli degerlendirilerek ekonomik ve sosyal açidan toplum refahina katki saglanmasi muhtemeldir. Bu konuda yer alti ve yer üstü birçok zenginligi olan ülkede yasamaktayiz. Kirsal alana yönelik çok sayida alternatif gelir yöntemlerinden söz edilebilir ancak tarim turizmi bunlardan bir tanesi olup uygulamada yüksek yatirim maiyetleri gerektirmeyen ve tanimi ve gelir artirma potansiyeli en yüksek alternatiflerden birisidir. Bunun basta tarim sektörü olmak üzere kamu otoriterinin dikkatine sunulmasi ve ülkesel bazda projelendirilmesi önemlidir. Nitekim Türkiye farkli cografyalardan ve buna bagli olarak farkli ekolojik yapidan olusmaktadir. Bu farkliliklar tarimsal üretim faaliyetlerini de çesitlendirmekte ve ekonomik, sosyal ve kültürel açidan zenginlik olusturmaktadir. Bu zenginliklerin turizm faaliyetinin gelisimi için önemli bilesenler oldugu söylenebilir. Ekolojik farkliliklarin ortaya çikardigi potansiyeller turizm ve tarim sektörü için kesisim kümesidir. Bu zenginlikler bir firsat olarak bulunmakta olup bu konularda basta kamu olmak üzere özel sektör turizmcileri, yerli ve yabanci turistler ve dahi sektör disi girisimcilerin farkindaligina sunmak gerekmektedir. Özet olarak ifade etmek gerekirse turizm tarimsal üretim faaliyetini ekonomik açidan destekleyecek ve üretim faaliyetlerinin degisimi ve dönüsümüne teknolojik ve finansal açidan katki saglayacak bir faktör olmakla birlikte kirsal alanin sosyal ve kültürel yapisinin geliserek sürdürülebilirligi açisindan da önemli bir faktördür.” 24. TARIM ILE TURIZM ARASINDAKI ILISKI Tarim ile turizmin birbiri ile iliskisi hepimiz için son derece anlasilir bir kavramdir. Tarim turizminin olumlu ve yararli yanlari söylece özetlenebilir: 24.1: Her mevsim yapilabilir bir turizm türüdür. Bütün bir yil boyunca yapilabilmektedir. 24.2: Cografi dagilisi dengelidir. Ülkemizin her bölgesinde, her ilinde mutlaka tarim turizmi konusunda ürün gelistirmek mümkündür. 24.3: Birçok baska turizm türüne entegre edilebilir. Egitim, MICE, alternatif, spor, doga, macera vb. 24.4: Dogal yasamin, çevrenin koruyucusudur. Ekolojik dengenin korunmasi, dogal yasamin korunmasi tarimin yasayabilmesi için olmazsa olmazlardir. Bu anlamda tarim turizmi dünyamizin daha yasanabilir olmasina, saglikli gidaya ve suya ulasmasina, kaynaklarin korunmasina hizmet eder. 24.5: Kültürel mirasin koruyucusu ve aktaricisidir. Kadim tarim bilgimiz ve gelenegimizin yaninda ülkemizin flora ve faunasinin olaganüstü zenginligi nedeniyle, bugün unutulmaya yüz tutmus yüzlerce kültürel mirasimizi gün isigina çikartabiliriz. Burada verilebilecek çok örnek vardir. Örnegin bu sene basinda baslattigimiz bitkisel atiklardan dogal boya elde etme atölye çalismalari pandemi nedeniyle durdurulmustur. Kusadasi’nda helvacilik konusunda eski gelenegin canlandirilmasi konusu gündemimizdedir. Gastronomik anlamda tanitilmasi gereken onlarca ürünümüz mevcuttur. 24.6: Sürdürülebilirlik açisindan örnek teskil eder. Dünyamiz üzerinde yasayabilmek için gidaya, gida için tarima ihtiyacimiz var. Öyleyse yasami devam ettirebilmek için sürdürülebilir tarim sarttir.
Bunun dogal sonucu olarak da tarim turizmi çalismalari sürdürülebilir tarim kavrami için en degerli destektir. 24.7: Bölgesel, yerel kalkinmaya direk tesir eder. Turizm hareketlerinin her yil giderek büyümesi ile beraber destinasyonlar ve ilgi alanlari da çogalmaktadir. Tarim turizmi her ülkede bütün ülke sathinda yapilabilecegine göre dogrudan her bölgedeki ve her yerlesimdeki üreticiye gelir saglayacaktir. Sadece üreticinin geliri degil, sosyal yasami, gündelik hayati ve meslegi de gelir getirecektir. Her sey dâhil bir tesiste bir hafta yasayan bir turist sadece tek bir kanala ödeme yapacaktir ve bu anlamda kendi tercihleri neredeyse hiç yoktur. Ama tarim turizmi etkinligi ile kirsal bir bölgede yerel bir üretici ile iliski kuran turist çok farkli kisilere farkli konularda ödeme yaparak mal ve hizmet almak durumundadir. Bu da dogrudan bölgesel ve yerel kalkinmaya girdi saglar. 24.8: Kadin emegine pozitif ayrimcilik sunar, destekler. Özellikle üretimin aile isletmeleri seviyesinde kalan seklinde kadinlar agirlikli olarak üretimde yer alirlar. Ülkemizde giderek ilgi gören ve yayginlasan kadin kooperatifleri dogru yönlendirme ile kadinin ekonomik gücüne direk tesir eden yapilara dönüsebilir. Bu konuda farkindalik yaratmak ve firsat olusturmak tarim turizminin özel alanlarindan biridir. 25. TURIZMIN TARIMA NE TÜR KATKILARI OLABILIR? Son derece dogaldir ki artan turist sayisi daha fazla gida tüketimi, dolayisiyla da daha fazla talep demektir. Gerek maliyetler açisindan ve gerekse de sürdürülebilirlik adina gida temini mutlaka yerel ve bölgesel üreticilerden saglanmalidir. Özellikle çok sayida turist agirlayan “sejur” otellerinde görsel destekli tematik yemekler düzenlenmeli, böylelikle hem ülkenin farkli bölgelerine hem de farkli ürünlerine dikkat çekilmelidir. Bu tür bir sunumuna ciddi bir tanitim kampanyasi ile dikkat çekilebilir. Bir örnek vermek gerekirse, “Turkey cares about its naturel resources, supports local farming and provides you with best, healthy food!” benzeri bir sloganla sosyal farkindalik yaratmak ve talep dogurmak mümkündür. Otel büfelerinde sadece yemek adini yazmak yerine “produced for you by farmer ….. with love and care” gibi özel bir takim etiketler, bunlari destekleyen etkinlikler özellikle Avrupali ve belli bir dünya görüsüne sahip yolcular üzerinde kuvvetli olumlu etkiler birakacaktir. Yesil enerjiyi arttirmak, bunu yolcularimiza aktarmak, karbon izi konusunda nelerle katki verdigimizi anlatmak, su tüketimi konusunda nelere dikkat edildigini anlatmak vb. bütün davranislar global anlamda degisen turist profilinin en üst seviyede dikkat edecegi hususlardir. “From farm to table” konsepti ciddiyetle ele alinmali, yayginlasmasina çalisilmali ve bu konuya ilgi duyan çiftçilere yurt disinda egitim gezileri düzenlenmelidir. Üreticinin ürünü ham haliyle satmasi yerine, bitmis gida olarak sunmasi ve marka olusturmasi katma deger yaratmak anlami tasimaktadir. Bu anlamda reel destekler sunulmali ve üreticilerin dogrudan tüketiciye ulasmasina olanak taninmalidir. Yillardir yürüttügümüz çalismalar esnasinda üzülerek tespit ettigimiz bir konu da büyük emek ve masraflarla yetistirilen ürünlerin tarlada veya dalinda toplanamadan çürümeye birakilmasidir. Her yönüyle ciddi bir kaynak israfi olan bu durum çogunlukla üreticinin isçilik için ödeyecegi ücretin ürünün satilmasiyla elde edilecek gelirden daha fazla olmasidir. Tarla senlikleri, hasat senlikleri gibi özellikle yerel turist çekecek, hem toplayip hem satin alacak etkinlikler birkaç yönlü yarar saglayarak bu kaybi önleyebilir. Bunlarin yapilabilmesi için ihtisas baskanligi tarafindan tek merkezden organize edilen ve denetlenen etkinlikler talep görecektir. Böyle etkinlikler egitimle, atölye ve kooperatif çalismalari ile birlestirilmeli ve üretimin kayipsiz olarak degerlendirilmesi saglanmalidir.
Tarim turizmi, tarimin önemi konusunda dogrudan farkindalik yaratir. Sosyal ve kültürel hayatin iyilesmesine ve canlanmasina dogrudan katki verir. Kaybolmaya yüz tutan kültürel mirasimizin gelecek nesillere aktarilmasi konusunda birinci derecede etkin rol oynar.
